Sony A1 II review: enkel het allerbeste voor professionele fotografen

Wat als je een camera ontwikkelt die alle facetten van fotografie aankan maar ook uitblinkt in video? Bij Sony moeten ze deze vraag hebben gesteld, want in januari 2021 lanceerden ze de Sony A1: een toestel dat direct een enorme indruk maakte met zijn innovatieve specificaties. Als beroepsfotograaf was ik meteen geïntrigeerd door de mogelijkheden van deze camera. Toen ik hem eind 2021 aanschafte, ontdekte ik de vele voordelen, maar ook enkele beperkingen. Kan de nieuwe Sony A1 II het hier beter doen?

Amateurs en professionals hebben bij Sony een breed assortiment aan full frame camera’s, afhankelijk van hun behoeften. De Sony A7 IV is een uitstekende allrounder, terwijl de A9-serie ideaal is voor het vastleggen van snel bewegende onderwerpen dankzij de ongekende snelheid en precisie. Voor wie uitblinkt in situaties met weinig licht, biedt de A7S-serie een ongeëvenaarde beeldkwaliteit, geliefd bij zowel fotografen als videografen. En fotografen die prioriteit geven aan maximale resolutie kiezen doorgaans voor de A7R-serie. De Sony A1 tilt het echter naar een ander niveau door al deze kwaliteiten (behalve de global shutter van de A9III) in één camera te verenigen. Sony noemde deze camera niet voor niets “The One” en ik kan dat volledig beamen. De verschillen tussen de A1 en A1 II zijn op papier beperkt, maar dat wil niet zeggen dat er enkel kleine upgrades zijn doorgevoerd.

Specificaties Sony A1 II

• Adviesprijs: 7.499 euro (body)
• Resolutie: 50 megapixels
• Sensor: Full-frame (35.9 x 24 mm) Stacked CMOS
• Gevoeligheid: ISO 100-32.000 (uitbreidbaar tot 50-102.400)
• Sluitertijd: 1/8.000 sec (mechanisch), 1/32.000 sec (elektronisch)
• Autofocus punten: 759
• Autofocus: Contrast detect, Phase detect, Tracking, Gezichtsdetectie
• Reeksopnamen: 30 beelden per seconde
• Video: 8K30, 4K120, 1080p tot 120 fps
• Geheugenslots: 2x CFexpress Type A / UHS-II SD
• Afmetingen: Circa 136 x 97 x 83 mm
• Gewicht: 743 gram (incl. accu)

Sony A1 II firmware-update 2.0

Voordat ik de camera ging testen, voerde ik een firmware-update uit naar versie 2.0 die in januari beschikbaar kwam. Dit proces verliep soepel en kan bij de nieuwste generatie Alpha-camera’s eenvoudig worden uitgevoerd door het bestand ‘BODYDATA.DAT’ naar de root van een geheugenkaart te kopiëren en de update via het menu te starten. Sony voldeed hiermee aan de klantwens, aangezien dit voorheen alleen mogelijk was via een pc of Mac met een USB-C-kabel, wat nog steeds een optie is.

Stevig prijskaartje

De Sony A1 had in 2021 een prijskaartje van 7.200 euro. Voor de A1 II is dat 7.499 euro geworden. Ter vergelijking: voor dat bedrag kun je tegenwoordig ook een middenformaat camera aanschaffen, of bijvoorbeeld een Sony A7R V met professionele G Master lens zoals de 85mm f/1.4. Het is dus belangrijk om te evalueren wat de camera uniek maakt en of de prijs van dit vlaggenschip gerechtvaardigd is in 2025.

Verbeterde ergonomie en nieuwe knoppen

De afgelopen jaren heeft Sony de behuizing van de Alpha-reeks meerdere malen aangepast. Met zowel de A9III als de A1 II lijkt het erop dat alle klantenwensen eindelijk zijn vervuld. De camera ligt comfortabel in de hand, en dankzij de iets grotere grip is er merkbaar meer ruimte tussen je vingers en de lens. De ontspanknop is met dit design nog beter gepositioneerd. Hopelijk zullen alle toekomstige Sony Alpha full-frame camera’s deze body als basis gebruiken. Voor fotografen die liever met een grotere body werken, biedt de optionele VG-C5 batterijgrip een uitstekende oplossing.

De Sony A1 II introduceert een extra, vrij instelbare C5-knop aan de voorkant van de behuizing, die standaard is ingesteld op het activeren van de 30 fps burst modus. Een andere verbetering is het aparte draaiwieltje voor het wisselen tussen foto, video en slow motion (S&Q). Dit is een geweldige toevoeging, want ik maak hier al vaak gebruik van op mijn Sony A6700. Het wieltje voor de belichtingscompensatie heeft geen cijfers meer en laat je toe een belichtingscompensatie in te stellen van +5 tot -5. Je kan het wiel ook een andere functie aanwijzen, zoals witbalans, creatieve filters en meer.

Sony heeft de LAN-poort geüpgraded van 1 Gbps naar 2,5 Gbps, wat zorgt voor aanzienlijk snellere bestandsoverdracht via FTP. Voor studiofotografen biedt dit ook grote voordelen bij tethered shooting, bijvoorbeeld bij het gebruik van Capture One Pro, waar snelheid en stabiliteit essentieel zijn.  Een netwerkkabel die stevig vastklikt in de camera en waarvan de kabel meer dan 10 meter kan bedragen heeft bovendien mijn voorkeur boven een USB-C-kabel (de A1II heeft nu een 10 Gbps USB-C poort i.p.v 5Gbps op de A1). Ook de positie van de aansluitingen is opnieuw ontworpen: de HDMI- en USB-C-aansluitingen zijn van plaats gewisseld, net als de flitssynchronisatie poort en de Micro-multi-USB-aansluiting. Ten slotte is de in-body beeldstabilisatie aanzienlijk verbeterd en biedt nu 8,5 stops compensatie, een forse upgrade van de 5,5 stops op de originele A1. 

Het keuzewiel waarmee je schakelt tussen enkele opname, bracketing of fotograferen tot 30 fps, heeft nu een * -optie gekregen. Met deze optie kun je de instelling voortaan aanpassen via het menu of toewijzen aan een custom-knop. Bij het vorige model moest je hiervoor de draaiknop handmatig gebruiken, wat ik persoonlijk prettiger vind, maar de A1 II biedt nu de mogelijkheid om te kiezen.

Kantelbaar LCD-scherm en OLED-zoeker

De absolute ster van de show is echter het nieuwe 2,1 miljoen pixels LCD-scherm, dat volledig kantelbaar is in alle richtingen! Bij de originele A1, waarvan het scherm alleen horizontaal kan kantelen, stuit je vaak op beperkingen. Bij het maken van staande foto’s dicht bij de grond moet je bijvoorbeeld letterlijk op de grond gaan liggen. Met de A1 II is dat voorgoed verleden tijd. Na het werken met de A1 II weet ik al dat het moeilijk zal zijn om terug met de A1 te werken, want het 4-assige scherm biedt uitsluitend voordelen en het is ook gegroeid van 3 inch naar 3.2 inch (8,12 cm). Het verbeterde LCD-scherm alleen al maakt van de A1 II voor mij een duidelijke betere keuze dan de originele A1. 

De OLED-zoeker met 9,1 miljoen dots ondersteunt nu 120 beelden per seconde in de hoogste kwaliteit, terwijl de A1 dit alleen in standaardkwaliteit aankon. Daarnaast wordt de Sony A1 II geleverd met twee oogschelpen: de originele FDA-EP19 en de nieuwe, iets diepere FDA-EP21. Deze toevoeging is een welkome verbetering, aangezien een grotere eye-cup vaak een van de eerste accessoires is die fotografen aanschaffen. 

Bij het fotograferen van snel bewegende onderwerpen of dieren zul je merken dat er geen zwart scherm verschijnt tijdens het maken van de foto’s (black-out free shooting). Dit wordt mogelijk gemaakt door de geavanceerde elektronische sluiter van de A1 II, waarmee je continu kunt fotograferen zonder visuele onderbreking, bijvoorbeeld tijdens het vastleggen van een vogel in actie met 30 fps.

AI chipset voor een razendsnelle focus

De Sony A1 stond al bekend om zijn razendsnelle autofocus die zich vastbijt in een object of een oog en niet meer loslaat. Met de introductie van een dedicated AI-chip – eerder te vinden in de A6700, A7R V, A7CR en A9 III – tilt de A1 II scherpstelling naar een ongekend niveau. Het lijkt bijna onmogelijk om onscherpe beelden te maken, tenzij verkeerde camera-instellingen zoals een onjuist focuspunt of een te trage sluitersnelheid de boosdoener zijn.

De snelheid waarmee de Sony A1 II objecten herkent, is ronduit indrukwekkend. Zodra iemand in het focusgebied verschijnt, stelt de camera binnen een fractie van een seconde scherp op het oog (al zijn er uitzonderingen). Dit werkt niet alleen naadloos in fotomodus, maar ook in video, waar de A1 II uitblinkt in het volgen van bewegende onderwerpen. Of het nu gaat om voetballers in actie of een snel rennende hond, de A1 II houdt moeiteloos focus. Hoewel de originele A1 al razendsnel was, tilt de nieuwe AI-chip de prestaties naar een nog hoger niveau – en dat voel je. Sony beweert een verbetering van 30% tijdens oogdetectie van mensen en dieren en 50% bij het fotograferen van vogels.

Ik testte de snelheid op verschillende locaties, waaronder een amateurvoetbalwedstrijd en naaste een drukke weg. Zelfs bij auto’s die met hoge snelheid voorbij raasden, had de A1 II geen enkele moeite om het onderwerp te volgen. Zelf ben ik geen vogelfotograaf, maar ik besloot toch vogels in actie te fotograferen, en ook hier presteert de A1 II op alle vlakken uitstekend. Wanneer de vogel echter slechts een klein onderdeel van het volledige scherm in een weiland was en de scherpstelmodus op “breed” stond, gebeurde het soms dat de camera de vogel niet vond. Dit was echter geen veelvoorkomend probleem. Voor zulke situaties kun je de “volgen, punt, S” scherpstelmodus gebruiken en eventueel toewijzen aan een custom-knop. Dit maakt het makkelijker om snel over te schakelen naar een scherpstelpunt dat specifiek op het onderwerp gericht is, wat de nauwkeurigheid van het volgen verbetert, zelfs wanneer het onderwerp klein in beeld is.

Wanneer een model een gekleurde of grote bril draagt, had de Sony A1 soms moeite om op het oog scherp te stellen. Bij de A1II is dit aanzienlijk verbeterd, hoewel het nog steeds kan voorkomen dat het oog niet wordt herkend.

Nieuw in de A1 II is de automatische herkenning van onderwerpen, waaronder mensen, dieren/vogels, voertuigen, treinen en vliegtuigen. Toch is het in veel situaties handiger (en sneller) om handmatig de gezichtsherkenning te selecteren, vooral wanneer de lichtmeting op “multi” staat en gebaseerd is op een gezicht. Daarnaast biedt de A1 II nu extra formaten in het scherpstelgebied, waaronder XS en XL in de punt-(en volgen)-modus. Heel praktisch is de introductie van drie naar smaak aan te passen scherpstelzones. 

De AI-chip in de A1 II draagt bij aan een verbeterd ruisreductie-algoritme, maar dit geldt alleen bij het fotograferen in JPG. Als je een zeer donkere situatie in RAW wilt fotograferen met minimale ruis, kun je gebruikmaken van de nieuwe functie “Comp. RAW opname.” Met deze instelling maakt de camera 4 tot 32 opnamen, die vervolgens in de nabewerking samengevoegd worden tot één bestand met minder ruis. Het werkt op een vergelijkbare manier als Pixel Shift, dat wordt gebruikt om beelden met hoge resolutie te creëren. Let wel op dat de minimale sluitersnelheid 1/30 seconde is en dat de camera ingesteld moet zijn op de elektronische sluiter.

Daarnaast introduceert de camera de nieuwe ‘Soft Skin Effect’-functie, afkomstig van de A7RV en A6700, die specifiek voor JPG-afbeeldingen de huidtint subtiel verzacht en verbetert voor een minder egale uitstraling.

Perfecte synergie tussen snelheid, kwaliteit en prestaties

De A1 II gebruikt dezelfde 50,1 megapixel beeldsensor als de A1, en dat is allesbehalve een nadeel. Ik blijf onder de indruk van het dynamisch bereik en de beeldkwaliteit die deze sensor levert. Een foto die ik in Ethiopië maakte, laat perfect zien wat er met deze hoge resolutie sensor mogelijk is.

Zelfs bij hogere ISO-waarden, zoals ISO 6400, presteert de sensor met verrassend weinig ruis. Hoewel deze beeldsensor al 4 jaar geleden werd geïntroduceerd, blijft het nog steeds een benchmark in de wereld van full-frame beeldsensoren. Sport- en vogelfotografen profiteren van de hoge resolutie sensor, omdat ze meer pixels hebben om foto’s bij te snijden wanneer de lens net niet ver genoeg kan inzoomen.  Je kunt ook fotograferen in cropped-mode, waarbij het bereik met een factor 1,5 wordt vergroot (een 200 mm-lens wordt bijvoorbeeld 300 mm). De resolutie daalt daarbij naar 22,27 megapixel, wat nog steeds meer dan voldoende is voor grote afdrukken.

Net als zijn voorganger ondersteunt de A1 II tot 30 beelden per seconde in gecomprimeerde RAW-modus met Sony’s eigen lenzen, die speciaal zijn ontworpen om deze indrukwekkende snelheid te ondersteunen (tot 120 fps in RAW op de A9 III). Naast Sony’s eigen G Master- en G-lenzen zijn er ook uitstekende opties met autofocus beschikbaar van andere merken, zoals Tamron, Sigma, Samyang en Viltrox, die vaak een aantrekkelijke prijs-kwaliteitverhouding bieden. Hierdoor kun je voor elke situatie en elk budget de juiste lens kiezen.

Zebra modus

Een van de unieke functies van Sony-camera’s, die ook beschikbaar is op de A1II, is de Zebra-modus in de fotostand. Deze techniek, die oorspronkelijk uit de videowereld komt, maakt het gemakkelijker om de belichting van je beelden nauwkeurig te controleren door gebieden met overbelichting visueel te markeren. Voor portretfoto’s in natuurlijk licht stel je de zebra-ondergrens in op 65. Als het gezicht volledig bedekt is met Zebra-strepen, betekent dit dat het overbelicht is. Pas de belichting aan totdat alleen de hoog lichten van het gezicht de strepen tonen, voor een perfect belichte huid. Wil je specifiek meten op de hoog lichten, stel de zebra-ondergrens dan in op 109.

Flitssynchronisatie met de Sony A1 II

Hoewel de A1 II misschien als overkill wordt gezien voor portret- of fashionfotografen, is dat allesbehalve het geval. Een van de unieke eigenschappen van de A1 II (en de A1) is de flitssynchronisatiesnelheid van 1/400 seconde (1/500 in APS-C) op de mechanische sluiter, en 1/200 seconde (1/250 in APS-C) in elektronische modus! Dit is van cruciaal belang wanneer je buiten flitst met een bewegend model. Bij een snelheid van 1/250 is de kans groot dat er bewegingsonscherpte optreedt, wat je ten allen tijde wil vermijden.

Hoewel je met high-speed sync (HSS) kunt fotograferen, brengt dit enkele nadelen met zich mee, zoals verlies aan flitskracht, hoger batterijverbruik van de flitser en een verhoogd risico op oververhitting. Een praktische oplossing hiervoor is het gebruik van een ND-filter, dat als een zonnebril voor je camera werkt. Met een ND-filter kan je met de A1 (II) flitsen op 1/400 seconde zonder HSS in te schakelen. Dit resulteert in scherpe beelden zonder de nadelen van HSS. Het lijkt misschien een klein detail, maar het verschil is enorm wanneer je meerdere flitsfoto’s snel achter elkaar moet maken! In de elektronische modus is de flitssynchronisatie beperkt tot 1/200 seconde, wat overeenkomt met de standaard voor de meeste camera’s (meestal variërend van 1/160 tot 1/250 seconde). Een snelheid van 1/200 is ideaal voor studiofotografie en waarbij je vaak met een groter diafragma zoals f/9 werkt om daglicht te blokkeren. Bovendien draagt het gebruik van de elektronische sluiter bij aan een langere levensduur van de mechanische sluiter van de A1 II. De minimale sluitersnelheid van 1/32000 zoals op de A1 blijft behouden, waarmee je letterlijk elke beweging kunt bevriezen.

Wat opvallend is, is dat de mechanische sluiter van de A1 II, net als die van de A1, uitzonderlijk stil is. Hoe Sony dit precies heeft gerealiseerd, weet ik niet, maar het is zonder twijfel een van de mooiste en meest gedempte sluitergeluiden die ik ooit heb gehoord.

Batterijduur

Door de moderne technologieën zoals de AI-chip, wifi en bluetooth, verbruikt de camera meer energie dan oudere modellen zoals de A7R III. Het is dan ook normaal dat de NP-FZ100-batterijen sneller leeg raken. Bovendien zal de nieuwe pre-capture functie dit energieverbruik zeker niet verminderen. De A1 II wordt waarschijnlijk daarom geleverd met twee batterijen en de recent gelanceerde dubbele lader.

Pre-capture, buffer en CF express A

Waar ik voor vreesde, is helaas waarheid geworden: de pre-capture functie die standaard in de A1 II zit, is met firmware versie 3.0 niet beschikbaar gemaakt op de A1. Hoewel dit voor mijn fotografie wellicht zelden van toepassing zal zijn, is het voor sport-, wildlife- en persfotografen een echte gamechanger. Het principe is simpel maar effectief. Door de ontspanknop half in te drukken, begint de camera met het vullen van de buffer (het tijdelijke geheugen) met foto’s. Deze functie is op de A1 II instelbaar van 0,03 seconden tot een volledige seconde, wat het de beste in zijn klasse maakt (50 MP als 30 fps in RAW). Zodra je de ontspanknop volledig indrukt, worden de foto’s uit deze pré-buffer mee opgeslagen op de geheugenkaart. Stel je voor dat je net te laat afdrukt om de perfecte actie vast te leggen, zoals een vogel die met zijn snavel het water raakt. Met de pre-capture functie van de A1 II is de kans groot dat je dit moment toch nog op beeld hebt staan!

De Sony A1 II heeft een indrukwekkende buffer van 240 foto’s in gecomprimeerd RAW-formaat, wat neerkomt op zo’n 12 GB aan gegevens – behoorlijk veel dus. In combinatie met een snelle CF-Express kaart type A kun je letterlijk de ontspanknop continu ingedrukt houden. Ik testte dit zelf door de camera in te stellen op 20 beelden per seconde en de ontspanknop 60 seconden ingedrukt te houden. Het duurde meer dan 30 seconden voordat de buffer vol was en de snelheid afnam. In totaal werden 841 RAW-foto’s van 50 MB naar de geheugenkaart weggeschreven, wat neerkomt op ongeveer 17 beelden per seconde gedurende die hele minuut. Fotografeer je op 10 beelden per seconde, dan raakt de buffer zelfs niet vol! Waanzinnig, toch?

Geen PCIe 4.0 standaard upgrade

Sony heeft op de A1 II geen upgrade van de PCIe 3.0-standaard naar 4.0 doorgevoerd, maar dat is absoluut geen probleem. Op dit moment bestaan er geen CF-Express A geheugenkaarten die met een snelheid van 2 GB per seconde kunnen wegschrijven. Zelfs als de camera en kaarten deze hogere snelheden ondersteunen, is het maar de vraag of dit in de praktijk daadwerkelijk nodig is voor de meeste fotografen en videografen. De huidige snelheden bieden meer dan genoeg prestaties voor de meest uitdagende toepassingen. Net als bij de A1 kun je ook bij de A1 II de gangbare SD-kaartjes zoals de Sony Tough blijven gebruiken. 

Het oude menusysteem van Sony stond niet bekend om zijn gebruiksvriendelijkheid, maar het nieuwe menu dat enkele jaren geleden werd geïntroduceerd, is een enorme verbetering. De A1 II biedt een breed scala aan instelmogelijkheden via uitgebreide menu’s die via touch bediening bediend kunnen worden.

Bovenaan het menu vind je bijvoorbeeld “Mijn menu,” waar je je meest gebruikte functies in verschillende menu’s kunt onderbrengen. Daarnaast zijn er vijf aanpasbare knoppen waarmee je vrijwel elke functie kunt toewijzen. Zelfs de ISO-knop kan een andere functie krijgen als je dat wenst. Bovendien kun je eigen instellingen opslaan en toewijzen aan de draaiknop (1, 2, 3), zodat je snel kunt schakelen tussen bijvoorbeeld sport- en portretinstellingen. De functieknop (Fn) biedt extra flexibiliteit: je kunt 12 vrij instelbare functies toewijzen, die afzonderlijk kunnen worden ingesteld voor foto- en videomodus. Daarnaast kun je in de camerastand swipen om snel toegang te krijgen tot veelgebruikte instellingen. Zo is bijvoorbeeld in de videomodus specifiek de keuze voor het videoprofiel beschikbaar.

Het volledig naar je hand zetten van je camera is een must voor elke fotograaf, zodat je je toestel blindelings kunt bedienen en haal je meer uit je toestel. Maak steeds een back-up van je instellingen naar je smartphone via de Creator’s App of de geheugenkaart. Dit bestand kun je eenvoudig op een ander toestel van hetzelfde type laden. Helaas is het niet mogelijk om de configuratie van de A1 over te zetten naar de A1 II, wat misschien wel logisch is gezien de uitgebreidere menustructuur van de A1 II.

Creators’ app en Imaging Edge voor desktop

Sony biedt voor Android en iPhone de Creators’ App aan, die inmiddels flink is doorontwikkeld en nu een krachtige tool vormt voor fotografen. Het verbinden van je smartphone of tablet met de app is eenvoudiger dan ooit. Zodra er bluetooth verbinding is gemaakt zal de app zorgen voor een wifi verbinding tussen camera en smartphone. Via de creators app kun je RAW-, JPG- of HEIF-bestanden zowel draadloos als via een kabel overzetten.

Tijdens mijn workshops kies ik vaak voor draadloos tetheren naar Imaging Edge Desktop op mijn laptop. In dergelijke situaties is het handig om de camera in te stellen om zowel RAW als JPG op te slaan. Een slimme optie is het gebruik van een 12 MP light-profiel, waarmee je gecomprimeerde JPG-bestanden van ongeveer 2 MB per foto naar je laptop kunt sturen. Ondanks de sterke compressie blijft de beeldkwaliteit prima.

Als je uitsluitend in RAW fotografeert, is het belangrijk om te weten dat alleen de ingebakken 2-megapixel JPG-preview in het RAW-bestand draadloos wordt verstuurd, mits je JPG als bestandsoverdrachtsformaat kiest. Wil je volledige RAW-bestanden draadloos overzetten, dan raad ik aan een USB-C- of netwerkkabel te gebruiken, omdat de overdracht van een 50 MB RAW-bestand ongeveer vijf seconden per foto duurt.

Voor videografen heeft Sony ook de Monitor Control App, die een volwaardige HDMI-monitor kan vervangen. Deze app ondersteunt geavanceerde functies zoals Zebra’s, Waveform en False Color, waarmee je je belichting en kleur precisie perfect kunt controleren. Dit maakt het een onmisbare tool voor iedereen die serieus met video werkt.

Video met de Sony A1 II

Met de introductie van de A1 II heeft Sony het S-Log2-profiel verwijderd. S-Log3 is al even de nieuwe standaard geworden voor videografen die met Sony materiaal filmen. Dit log-profiel biedt een groter dynamisch bereik en meer flexibiliteit bij color grading. Voor wie snel resultaat wil zonder uitgebreide nabewerking, blijft S-Cinetone een uitstekende keuze. Dit profiel, afkomstig uit Sony’s professionele Venice-camera’s, staat bekend om zijn nauwkeurige kleurweergave en biedt een kant-en-klaar resultaat zonder dat grading nodig is. De keerzijde is dat het dynamische bereik van S-Cinetone kleiner is dan dat van S-Log3.

Een grote toevoeging op de Sony A1 II is de mogelijkheid om LUT-bestanden (Look-Up Tables) direct in de camera te importeren. Dit betekent dat je tijdens het filmen al een voorbeeld van je eindresultaat kunt zien op het camerascherm, een functie die op de originele A1 ontbreekt. Gebruikers van de eerste generatie A1 zijn daardoor aangewezen op externe monitors die LUT’s ondersteunen of op de derde-partij-app Monitor+.

Een andere handige nieuwe functie is de Focus Map. Wanneer je deze inschakelt, wordt direct visueel duidelijk wat scherp is in je beeld. Het scherpe gebied wordt weergegeven in de normale kleuren, terwijl onscherpe delen voorzien worden van een gekleurde overlay. Zo kun je eenvoudig zien welke delen van je compositie scherp zijn. Voor het focuspunt zelf wordt alles blauw, terwijl alles achter het focuspunt rood kleurt.

Met een lichte cropfactor filmt de A1 II in 4K-resolutie tot wel 100 beelden (120 in NTSC) per seconde. Deze hoge framerate zorgt voor beelden die uitzonderlijk vloeiend zijn en creëert een dromerig effect. De S&Q-functie is bijzonder handig, omdat je hiermee snel kunt schakelen tussen verschillende framerates, zoals 25 fps, 50 fps of 100 fps, afhankelijk van je wensen voor de opname.

De Sony A1 II is, net als zijn voorganger, voorbereid op de toekomst. Wat veel mensen niet realiseren, is dat 8K-video vier keer zoveel pixels bevat als 4K. Wanneer je een stilstaand beeld uit een 8K-video exporteert naar de geheugenkaart – iets wat mogelijk is met de A1 II (maar ook op de A1 met firmware versie 3.0) – ontvang je een bestand van maar liefst 33,2 megapixels! Het is werkelijk indrukwekkend hoeveel details er zichtbaar zijn wanneer je een 8K-video afspeelt op een 8K-tv.

Sony heeft de A1 II uitgerust met een extra beeldstabilisatiefunctie, genaamd Dynamisch Actief. Deze functie simuleert het effect van een gimbal, wat zorgt voor uiterst stabiele beelden. Hoewel het resultaat zeer bruikbaar is, brengt deze modus wel een aanzienlijke crop met zich mee, wat invloed kan hebben op je beeldkader en compositie. In combinatie met de Sony G 24-105 mm of de Sony G 90 mm macro kon ik de nieuwe stabilisatie niet selecteren vanwege incompatibiliteit. De Sony GM 50 mm f/1.2 was echter wel compatibel en daar werkte het vlekkeloos.

De A1 II ondersteunt, net als A1, geen interne RAW-opnames. Wel is er RAW-output via HDMI naar externe recorders zoals de Atomos Ninja. In de toekomst plant Black Magic ondersteuning voor Blackmagic RAW (MXF Xavc Intra 422) op een selectie van Sony video camera’s (FX6, FX9), een logische zet gezien de populariteit van DaVinci Resolve, dat geen Apple ProRes RAW ondersteunt. Hopelijk zullen zowel de A1 als de A1 II hier ook van profiteren.

De framerates, resoluties en codecs van de A1 II blijven identiek aan die van de A1. Echter, dankzij de toevoeging van de AI-chip in de A1 II is de snelheid en nauwkeurigheid van de autofocus verder verbeterd. Waar de A1 in video alleen oogdetectie voor mensen ondersteunde, kan de A1 II dit nu ook voor dieren, zoals vogels, en de andere modi.

Een gewenste toevoeging zou de mogelijkheid zijn om te filmen met shutter angle, zoals op Sony FX3. Dit biedt filmmakers eenvoud bij het kiezen van de juiste sluitertijd voor een filmische look. Bijvoorbeeld: bij een framerate van 25 fps is een sluitertijd van 1/50 ideaal (180° regel). Momenteel moet deze handmatig worden aangepast als je van framerate wisselt. Op zich is dit geen probleem want het effect is hetzelfde. Alleen is het gebruik van een shutter angle gebruiksvriendelijker.

Wanneer je filmt in de h.265-codec, gebeurt dit altijd in 50 fps, een beperking die sommigen als hinderlijk ervaren. Hoewel h.265 uitmuntend is in de balans tussen beeldkwaliteit en bestandsgrootte, vraagt het een krachtige computer voor montage en afspelen. Voor gebruikers die op minder krachtige systemen werken, blijft h.264 een betrouwbare optie.

Ik testte de oververhitting van de Sony A1 II door opnames te maken in de hoogste kwaliteit (8K), met het LCD-scherm open en de A1II werd gevoed via een USB-C adapter. In een ruimte met een kamertemperatuur van 22°C gebruikte ik 512GB CF express-kaartjes. De temperatuur in het menu stond ingesteld op ‘hoog’, wat langere opnamen mogelijk maakt, maar waarbij het toestel wel warmer kan worden. Pas na 28 minuten schakelde de A1 II zichzelf uit. Een indrukwekkende prestatie, zeker gezien het feit dat de A1 II geen ingebouwde ventilator heeft zoals de FX3.  Bij filmen in de hoogste 4K-kwaliteit, H.264, 25 fps, 140 Mbps, 4:2:2 10-bit ( 1.073.741.824 kleuren i.pv. 16.7 miljoen kleuren in 8 bit), hield de camera het 1 uur en 47 minuten vol, wat een zeer goede waarde is.

Nieuw is ook de “auto framing” wat vooral interessant is voor vloggers. De autoframing-functie met framing stabilisator maakt gebruik van de AI-chip en geavanceerde gezichts- en oogherkenningstechnologie en kan het kader aanpassen alsof er wordt ingezoomd maar volgt ook het onderwerp door de kader digitaal te verschuiven. Zo lijkt het alsof je gefilmd wordt door een cameraman.

C2PA-standaard voor visuele content

Zowel de Sony A1 als de A1 II zijn uitgerust om te werken met de toekomstige C2PA-standaard (Coalition for Content Provenance and Authenticity). Dit is een belangrijke stap in de evolutie van digitale beeldvorming, waarbij authenticiteit en betrouwbaarheid van visuele content steeds crucialer worden.

De C2PA-standaard is ontwikkeld om de herkomst en aanpassingen van digitale content te documenteren en te beschermen. Dit alles gebeurt op een veilige (versleutelde) manier, zodat deze metadata niet eenvoudig kunnen worden gemanipuleerd of verwijderd. Ook herkent C2PA wanneer een foto is gemaakt van een 2D-beeld, zoals een foto van een televisie of een print, en markeert deze als niet authentiek.

Een belangrijke praktische toepassing van C2PA is dat fotojournalisten kunnen bewijzen dat hun beelden authentiek en niet gemanipuleerd zijn. In een tijd waarin het steeds eenvoudiger is geworden om valse informatie te verspreiden via AI beelden, biedt deze technologie een krachtig hulpmiddel om de echtheid van visuele content te waarborgen.

Verbeterpunten A1 II

Het menusysteem van de A1 II verandert nog steeds niet wanneer je de camera verticaal draait. Dit is een functie die we wel terugvinden op de Sony ZV-E10 II vlog camera, en het zou een enorme verbetering zijn als dit ook in de high-end Alpha-serie wordt geïmplementeerd. Voor fotografen die vaak in portretmodus werken lijkt dit een logische werkwijze.

Een ander punt dat verbetering behoeft, is de weergave van de waterpas en het histogram. Momenteel is het niet mogelijk om beide tegelijkertijd te tonen en moet je dus kiezen. Het zou veel efficiënter zijn als Sony de optie toevoegt om deze twee essentiële hulpmiddelen te combineren, zodat je zowel je horizon als je belichting in één oogopslag kunt controleren.

“De Sony A1 II is zonder twijfel een winnaar.”

Eindoordeel: de Sony A1 II is de ultieme camera op alle fronten

Na een uitgebreide test van de Sony A1 II kan ik dit met zekerheid zeggen: Sony heeft een al indrukwekkende camera nóg verder geperfectioneerd. Hoewel de vernieuwingen minder revolutionair zijn dan bij de introductie van de A1 in 2021, tillen upgrades zoals het verbeterde LCD-scherm, de geavanceerde AI-chip en de indrukwekkende pre-capture-functie de A1 II naar een ongeëvenaard niveau. Deze camera presteert op alle vlakken en is geschikt voor elk type fotografie. Voor wildlife- en sportfotografen, maar ook voor andere vormen van fotografie, is dit toestel een droom die werkelijkheid wordt.  Dit maakt het niet alleen de beste camera die Sony ooit heeft geproduceerd, maar mogelijk ook de beste full-frame camera die momenteel verkrijgbaar is. Het bijbehorende prijskaartje is, gezien de prestaties en innovaties, dan ook volledig gerechtvaardigd.