Fotoboek: The Rolling Stones 50

Het boek The Rolling Stones: 50 is in veel opzichten een cadeautje, zeg maar cadeau. Ook voor de fotografieliefhebber.

Maar de Stones trakteren er op de eerste plaats zichzelf mee. Want de rockers vieren dit jaar de vijftigste verjaardag van hun podiumdebuut. Dat doen ze in stijl. Ze hebben weinig moeite gespaard om eigenhandig het ultieme carrièreoverzicht samen te stellen.

Schatgraven in Mirrorpix
Waar The Beatles in hun vergelijkbare Anthology (Apple, 2000) letters door foto’s lieten lopen en kilometers citaten aan elkaar plakten, concentreren de Stones zich gelukkig op het beeld. Dat vertelt het hele verhaal veel rustiger. Na het obligate tonglogo op de omslag gaat er een wereld open van meer dan duizend foto’s, de meeste lekker groot afgedrukt.

Door de chronologische opzet gaat het boek geleidelijk van zwart-wit over in kleur. In die tijdreis kom je verrassend weinig materiaal tegen van bekende Stonesfotografen als Gered Mankowitz en Dominique Tarlé. Het merendeel van de beelden is afkomstig uit Mirrorpix. Dat is het fotoarchief van de Britse krant Daily Mirror, die er van meet af aan bij was. Het zijn de vele 'nieuwe' portretten uit deze schatkist die het boek zo bijzonder en van goede kwaliteit maken.

Coltruien en colberts
Ook de vele onbekende groepsportretten spreken tot de verbeelding. Bijvoorbeeld de allereerste fotoshoot die de groep deed in mei 1963, vlak bij de Theems met fotograaf Philip Townshend. Dat was een vriendje van Stonesmanager Andrew Oldham. Opmerkelijk zijn de vijf zwarte coltruien die Oldham speciaal voor deze shoot kocht in Carnaby Street. Het is een van de weinige keren dat de Stones zich lieten fotograferen in uniform.

De coltruien passen wel beter dan de geruite colbertjes die de groep twee maanden later verplicht moest dragen voor het eerste tv-optreden, in het Britse programma Thank Your Lucky Stars. Ook deze heeft Townshend goed vereeuwigd. Keith Richards voelde zich in dit keurslijf duidelijk minder op zijn gemak. Vrij hilarisch is dat hij zich slim verstopt voor de lens.

Kurhaus en Stonesmanie
Voor alle Nederlandse Stonesfans is het prachtig dat er vier pagina’s zijn ingeruimd voor foto’s rond het beruchte, afgebroken Kurhaus-optreden op 8 augustus 1964 in Scheveningen. Het eerste concert van de Londenaren op het Europese vasteland, zo schrijven de bandleden zelf in de bondige bijschriften. Helaas is van het overijverige publiek daar weinig te zien.

De ravage die soms werd aangericht bij concerten werd drie jaar later wel goed in beeld gebracht in Zwitserland. Eén foto toont treffend een soort brandstapel van stoelen.

Toch moet je vaststellen dat, afgaande op dit definitieve beeldverslag, de hysterie rond de Rolling Stones nooit echt lekker op de foto is vastgelegd. Het beeld dat wel duidelijk overkomt is dat van vijf koele, serieuze jongemannen die met geen mogelijkheid van hun eigen focus af te brengen zijn. Rhythm & blues spelen was waar de wereld alleen maar om draaide.

Zelfs nu nog, in de selectie van foto’s voor dit levensverhaal, lijkt dit mee te spelen. Er is geen plaats voor Marianne Faithfull of Jerry Hall, en er zijn nauwelijks privébeelden. Met uitzondering van de al bekende foto’s van Keith bij zijn huizen Redlands in West Sussex en Villa Nellcôte in Zuid-Frankrijk.

Misschien zijn deze ook niet heel erg privé, aangezien iedereen daar meestal simpel naar binnen kon lopen – inclusief de politie. Ook bij de befaamde arrestatie van Jagger en Richards in Redlands in 1967 lijken de hoofdrolspelers weer onbewogen.

Veel van het seks, drugs en rock & roll-adagium moet je dan ook niet verwachten, integendeel. Twee van de mooiste zwart-witportretten van Mick en Keith afzonderlijk zijn gemaakt in een onbekend Engels café, waar ze ontspannen genieten van een kop thee. Ook zeer speciaal: Richards en Brian Jones gebroederlijk aan een vleugel, gemaakt door fotograaf Brent Rej in een hotel in Kopenhagen in 1965.

Liveband
Het leven op en rond het podium staat dus centraal in The Rolling Stones: 50. Daarmee wijkt het boek thematisch niet af van een eerdere officiële uitgave, A Life On The Road (Virgin Books, 1998). Het is andermaal duidelijk dat de Londenaren als een liveband gezien willen worden en niet anders. Van vele concertposters zijn nieuwe, strakke opnamen gemaakt, waardoor dit toch een fotoboek blijft.

Het enige echte minpunt van The Rolling Stones 50 is dat Jagger en Richards, en medesamenstellers Charlie Watts en Ronnie Wood, zoals wel vaker gemakkelijk voorbijgaan aan de ex-bandleden. Van Brian Jones missen we een paar goede individuele portretten. Gelukkig is er wel een foto van zijn laatste tv-optreden. Bijna helemaal buiten beeld blijft de met name door Richards toch altijd op handen gedragen medeoprichter Ian Stewart.

Tentoonstellingen in Rotterdam
Desondanks is The Rolling Stones: 50 absoluut smullen voor de liefhebber van popfotografie. Al zul je tegelijk ook betreuren dat dit ambacht in de 21e eeuw zo geconditioneerd is en deze kunst verloren lijkt te zijn gegaan.

Tot en met 15 september heb je nog de kans om acht fototentoonstellingen rond het Stonesjubileum te bezoeken, in de pakhuizen van het Westelijk Handelsterrein in Rotterdam. Ook Townshend, Mankowitz en Rej werken hieraan mee, evenals Rob Bosboom, maker van de Kurhausfoto's.

The Rolling Stones: 50, Spectrum/Lannoo, 352 pagina’s, Nederlands, 39,99 euro. ISBN 9789077330289.

[extern_gallery urls=”http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/33/123229_webstonesboek1p156-157.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/33/123229_webstonesboek2p60.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/33/123229_webstonesboek3p169.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/33/123229_webstonesboek4p237.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/33/123229_webtherollingstones50-omslag.jpg” caption=”Richards en Jagger hebben zojuist geweigerd om samen met andere artiesten het publiek uit te zwaaien, op een ronddraaiend podium in het London Palladium; januari 1967. (© Mirrorpix; foto uit The Rolling Stones: 50)||The Rolling Stones op Times Square in New York, juni 1964. (© Mirrorpix; foto uit The Rolling Stones: 50)||Jagger en Richards vrij op borgtocht na hun korte verblijf in de gevangenis, juni 1967. (© Mirrorpix; foto uit The Rolling Stones: 50)||Keith Richards voor zijn huis Redlands in West Sussex, juli 1973. (© Mirrorpix; foto uit The Rolling Stones: 50)||De omslag van The Rolling Stones: 50″]