Hoge snelheid bevriezen

Sommige gebeurtenissen spelen zich zo snel af dat we ze met onze ogen niet goed kunnen waarnemen. Met hogesnelheidsfotografie leggen we die ene fractie van een seconde vast.

Voor hogesnelheidsfotografie heb je geen duur materiaal nodig. Naast je basisuitrusting (camera, statief, lens en flits) heb je alleen een betaalbare trigger nodig. De correcte opstelling en de juiste instellingen om razendsnelle gebeurtenissen even razendsnel scherp en mooi belicht te fotograferen, vind je in dit artikel.

We tonen je hoe je het ontkurken van een champagnefles, het ontploffen van een waterballon of het stukschieten van een ei kunt fotograferen. Met onze methode kan je alles alleen; je hebt dus geen assistent nodig.

De instellingen
Het basisconcept van deze snelheidsfotografie is dat wij de snelheid waarmee we de gebeurtenis willen fotograferen niet laten bepalen door de sluitersnelheid van de sluiter van het fototoestel, maar door de tijdsduur van de belichting. Dat vraagt een woordje uitleg.

De meeste recente fototoestellen kunnen kortste sluitertijden halen tot 1/4000ste of 1/8000ste seconde. Vaak is dat nog niet snel genoeg om de actie die we willen fotograferen vast te leggen. Bovendien is bij dergelijke korte sluitertijden veel extra licht nodig om een goed belichte foto te maken, dus moet je flitslicht inzetten.

Daarbij stuit je op het probleem van de flitssynchronisatie: bij de meeste toestellen mag je sluitertijd bij flitslicht niet korter zijn dan 1/250ste seconde (bij sommige toestellen zoals de Nikon D70 kan je tot 1/500 gaan). Dat is veel te traag om deze bewegingen vast te leggen.

Om toch te fotograferen met extreem hoge snelheden maak ik gebruik van de duur van de belichting van mijn flits. Een flitser geeft namelijk al zijn licht in één ultrakorte puls af. Hoe lager het vermogen dat je instelt, hoe korter de puls. Bij een Nikon SB900 op een vermogen van 1/16 bedraagt de flitsduurtijd 1/10.000ste seconde. Verlaag ik de flitskracht naar 1/128, dan kom ik zelfs aan 1/38.500ste seconde op een vermogen van 1/128. Door met het vermogen van de fitster(s) te werken, kunnen we deze hoge snelheden fotograferen.

Het komt er nu op aan om de flits op precies het juiste moment te laten afgaan, zodat het gebeuren net op het juiste moment belicht wordt. Je kan dat manueel proberen te doen, maar dan zal je véél mislukte opnames maken voor je dat ene moment vastlegt. Leg alvast honderd champagneflessen koel.

Het kan veel gemakkelijker met een trigger die de flits op het gewenste moment laat afgaan. Een trigger van Patchmaster kostte mij slechts 53 euro via www.pmgadgets.net.

Experimenteer met de flitsvertraging om precies het gewenste moment vast te leggen.

Als je een dartspijltje gebruikt, is er geen flitsvertraging nodig.

Zo'n trigger wordt geactiveerd door geluid. Je kan de gevoeligheid instellen zodat hij alleen op het gewenste geluid reageert – je wilt niet dat de flitser afgaat wanneer een huisgenoot de deur dichtslaat. Daarnaast moet je de gewenste flitsvertraging instellen: de tijd die moet verstrijken tussen het audiosignaal en het moment waarop de flits moet afgaan.

Als ik een luchtdrukgeweer op een ballon afvuur, bereikt de knal van het geweer de trigger nog voor het kogeltje de ballon raakt, en moet ik dus de nodige flitsvertraging instellen. Indien ik een ballon doe ontploffen met een dartspijltje is dat niet nodig: de flits reageert immers op het geluid van de ontploffende ballon.

De opstelling
Voor je aan het fotografen slaat, moet je je opstelling maken en uitproberen. Daar kruipt de meeste voorbereidingstijd in. Ik werk het liefst in een vrij duistere ruimte, zodat ik kan werken met lange sluitertijden van 1 of 2 seconden. Een ideale werkplaats hiervoor is een garage die je kunt verduisteren en waar je waterplassen of eiresten gemakkelijk kan opruimen. Ik plaats een koelbox onder de opstelling, zodat ik de meeste rommel meteen opvang.

Een veilige opstelling voor hogesnelheidsfotografie

Zorg voor een mooie egale achtergrond door een zwarte doek of zwart plastic te gebruiken. Zet je fototoestel op je statief en bepaal de compositie waarbinnen je de gebeurtenis wenst te fotograferen. Je houdt daarbij rekening met extra ruimte in de richting waarin je voorwerp zal breken of ontploffen. Focus op je onderwerp en zet daarna je autofocus uit – je camera heeft geen tijd om tijdens de opname scherp te stellen.

Monteer je flitser op een bijkomend statief en plaats hem in de richting waarin je wenst te belichten. Sluit je trigger aan op de flitser en stel de flitser in op manuele modus met een vermogen van 1:64 of 1/32. Om je onderwerp mooi te belichten zonder dat de achtergrond belicht wordt, plaats je hem het best ietwat zijdelings en niet frontaal. Met een tweede flitser kan je de tegenoverliggende kant belichten; stel deze flitser in als slave, zodat hij meeflitst met de hoofdflits.

Heb je geen tweede flitser, dan kun je het licht van je enige flits reflecteren met een plaat piepschuim aan de andere kant van het voorwerp. Een stuk piepschuim reflecteert het licht mooi en kan ook een kogeltje of pijltje opvangen.

Verduister nu de ruimte. Stel je camera in op manuele opnamemodus met het gewenste diafragma en een sluitertijd van 1 of 2 seconden. Druk de ontspanknop van de camera af om een opname te maken, en activeer je trigger door binnen deze tijdsspanne in je handen te klappen.

We vuren kogeltjes af met een luchtdrukpistool. Hou het veilig!

Bekijk nu de opname. Is de belichting op 1/64ste of 1/32ste van het flitsvermogen te fel of te zwak, dan kun je de belichting aanpassen door je diafragma verder open of dicht te draaien. Of je kunt je flits iets dichter of verder van je onderwerp plaatsen. Probeer het vermogen niet te verhogen boven 1/32ste of de flitsduur zal te lang worden. De gevoeligheid (ISO-waarde) probeer ik zo laag mogelijk te houden.

Zodra alles goed afgesteld is, ben je klaar voor het echte werk!

We plaatsten dit ei op een fles, die we nadien in Photoshop wegtoverden.

Triggerfinger
Je activeert je fototoestel het best via een afstandsbediening (draadloos of met een kabeltje). Heb je geen afstandsbediening, gebruik dan de zelfontspanner zodat je enkele seconden tijd hebt tussen het moment waarop je afdrukt en het moment waarop de foto gemaakt wordt.

Zodra de opname start, heb je precies even lang als de ingestelde sluitertijd (1 of 2 seconden) om je ballon stuk te schieten. Het geluid van een luchtdrukpistool activeert de trigger, en die activeert de flitsers.

Bekijk de opname en controleer op welk moment de flits is afgegaan. Is dat nog voor de kogel de ballon heeft bereikt, stel dan een iets langere vertragingstijd in. Kwam de flits te laat, maak de vertraging dan iets korter. Experimenteer gerust met deze vertragingstijd en stel vast welke impact een fractie trager of sneller kan hebben.

Highspeedfotografie met de Nikon 1
Over de Nikon 1-systeemcamera's kon je onze indrukken al lezen. Hier belichten we de highspeedmodus die deze camera erg bijzonder maakt.

Naast zijn snelle beeldverwerking en snelle autofocus heeft deze camera een mogelijkheid om foto’s met een zeer snel tempo te nemen – veel sneller dan een spiegelreflexcamera. Met één druk op de knop kan je een hele reeks foto’s maken tegen een hoge snelheid. Deze functie kan ingesteld worden op 10, 30 of zelfs 60 opnames per seconde (fps).

Kan je zo'n Nikon 1 gebruiken als alternatief voor onze hogesnelheidsopstelling? We probeerden het uit en hingen opnieuw een ballon gevuld met water aan een touwtje voor een zwarte achtergrond.

Bij hogesnelheidsfotografie met de Nikon 1 kun je geen bijkomende flitsers of belichting triggeren, en moet je werken met het aanwezige licht. Daarom maakten we onze opnames in het zonlicht en niet in een verduisterde omgeving. De Nikon 1 hadden we op een statief gezet om bewegingsonscherpte te voorkomen. Bij het aanwezige zonlicht kwamen we aan een correcte belichting bij ISO 200, een diafragma van f/5.6 en een sluitertijd van 1/320. Het indrukken van de ontspanknop en het afvuren van het luchtdrukgeweer moest ook hier manueel gebeuren.

Het buffergeheugen van de camera biedt plaats aan een tiental raw-foto’s die we met de snelheid van 10, 30 of 60 fps nemen. Bij een lagere JPEG-kwaliteit haalden we zelfs twintig foto's. Het resultaat is best verrassend voor dit compacte toestel. Het effect van hoge snelheid met een spiegelreflex is iets fijner, maar door de elektronische sluiter van de Nikon 1 behaal je in een korte tijdspanne van trial-and-error veel meer geslaagde resultaten. Achteraf kun je rustig op je computer de mooiste foto’s uit de reeks selecteren.

De functie zal zeker bij sport- en kinderfotografie interessant zijn. Je kunt met één druk op de knop meerdere foto’s nemen en nadien de leukste eruithalen.

De Nikon 1 maakt razendsnelle reeksopnames, en is daardoor geschikt als alternatief voor klassieke hogesnelheidsfotografie.

 

[extern_gallery urls=”http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/16/119188_1.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/16/119188_2.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/16/119188_3.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/16/119188_4.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/16/119188_5.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/16/119188_6.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/16/119188_7.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/16/119188_8.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/16/119188_9.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2012/16/119188_10.jpg” caption=”Praktijk: hogesnelheidsfotografie||Experimenteer met de flitsvertraging om precies het gewenste moment vast te leggen.||Als je een dartspijltje gebruikt, is er geen flitsvertraging nodig.||We vuren kogeltjes af met een luchtdrukpistool. Hou het veilig!||We plaatsten dit ei op een fles, die we nadien in Photoshop wegtoverden.||Je activeert je fototoestel het best via aan afstandsbediening (draadloos of met een kabeltje)||De Nikon 1 maakt razendsnelle reeksopnames, en is daardoor geschikt als alternatief voor klassieke hogesnelheidsfotografie.||De Nikon 1 maakt razendsnelle reeksopnames, en is daardoor geschikt als alternatief voor klassieke hogesnelheidsfotografie.||||Een veilige opstelling voor hogesnelheidsfotografie”]