Wil je de mooiste vakantiefoto's maken? Dan is het uitgebreid plannen van een fotoreis vaak de beste optie. Deze tips zetten je op weg.
Als je op reis bent, is dat meestal om te genieten, langzaam te ontdekken, een favoriete sportactiviteit te beoefenen en zo veel meer. Fotograferen als hobby is slechts een van de vele dingen die in je activiteitenpakket zitten. Je denkt “ik ben op een inspirerende locatie en we gaan veel zien en doen, dus daar komen sowieso wel enkele mooie foto’s van”. Het is niet je focus, je hebt niet echt een plan, maar je rekent op een beetje geluk. Je gaat uit van serendipiteit, het vinden van iets onverwachts en bruikbaars terwijl je op zoek bent naar iets totaal anders. Die aanpak is heel relax en kan een lucky shot opleveren, maar het zorgt meestal niet voor de beste vakantiefoto’s.
Wat is reisfotografie?
Reisfotografie is een vorm van fotografie waarbij je als doel hebt om een land, streek of cultuur visueel in beeld te brengen. Het gaat hierbij niet alleen om mooie landschappen, maar ook om architectuur, portretten, straattaferelen, culinaire details en sociale gebruiken. Met reisfotografie vertel je een verhaal over de plek waar je bent.
Verschil tussen een plezierreis en een fotoreis
Wil je je kansen op geslaagde reisfoto’s vergroten, dan is het belangrijk om bewust te kiezen hoe je reist. Er is een groot verschil tussen:
- een plezierreis, waarbij fotografie eerder toevallig gebeurt;
- een fotoreis, waarbij je doelbewust een locatie bezoekt om er te fotograferen;
- of een gemengde reis, waarbij je expliciet tijd vrijmaakt voor fotografie binnen een breder reisschema.
Wie serieuze resultaten wil boeken, kiest best voor een doelgerichte fotoreis. Je plant niet alleen je bestemming, maar ook het tijdstip, de lichtomstandigheden en de technische voorbereiding. Je werkt volgens het principe: “Imagine. Plan. Shoot.”
Van de grote waterval in de Lauterbrunnenvallei vind je veel foto’s vanuit hetzelfde standpunt. Een eigen invalshoek vinden is een leuke uitdaging.
Imagine. Plan. Shoot.
Deze 3 W’s definieer je best eerst; Waar, Wat en Wanneer. Alle andere beslissingen hangen daarvan af.
Waar ga je fotograferen?
In welk land, welke regio of stad wil je fotograferen? Best is te beginnen met iets dat je al een beetje kent. Je bent er misschien al geweest en hebt er al wat gefotografeerd. Je kan een beetje inschatten hoe het zit met logistieke dingen zoals slapen, eten en verplaatsingtijden. Uiteraard moet het gebied je inspireren. Misschien zijn er foto’s die je al nam en die je wil verbeteren.
Wat ga je fotograferen?
Bepaal op voorhand wat je wil fotograferen. Landschappen, architectuur, het lokale leven? Kies voor één onderwerp of thema en blijf daarbij. Hoe meer je focust, hoe meer tijd je kan spenderen aan dat onderwerp en hoe meer kans je hebt om een betere foto te maken.
Wanneer ga je fotograferen?
Rond het element tijd zijn twee dingen van belang. Enerzijds hoe lang je ter plaatse kan zijn. Dat bepaalt de tijd die je wil en kan vrijmaken in een plezierreis om geplande fotografie te beoefenen. Je zal binnen die tijd een planning moeten maken van wat je wanneer wil fotograferen. Anderzijds hou je best rekening met de periode van het jaar. Het licht, het landschap, de situatie (van mensen tot openingsuren) zal anders zijn in de zomer dan in de winter.
Wanneer fotograferen op fotoreis?
Voor een succesvolle fotoreis dien je plannen te maken rond onder andere reispartners, vervoer, slapen en eten. Als ik met mijn vriendin reis en mijn tijd voor geplande fotografie beperkter is, dan is dat een heel ander gegeven dan wanneer ik ervoor kies om helemaal alleen op een fotoreis te gaan en met niemand rekening te moeten houden. De wagen is de makkelijkste en meest gangbare manier van transport, maar afhankelijk van je 3 W’s zijn trein, fiets, wandelen of bijvoorbeeld paard ook mogelijkheden. Houd de omvang van de regio beperkt, want je verliest veel tijd met verplaatsing en andere logistiek.
Vooral als je landschappen als onderwerp kiest, heb je eigenlijk maar twee momenten waarop je kan fotograferen: de twee magische uurtjes. Slapen en eten moeten dus daarrond gebeuren en dat kan logistiek voor moeilijkheden zorgen. Zeker in de zomer als die kort bij elkaar liggen. Je kunt kiezen voor een hotel of B&B waar je een paar nachten verblijft, zodat je de kamer ook overdag kan gebruiken om wat bij te slapen. Maar mogelijk liggen niet al je foto-onderwerpen in de buurt en moet je dus nog verplaatsingstijd inrekenen. Of je kiest voor een bed in de buurt van je foto-onderwerp, maar door de tijden voor de check-in en check-out kan je daar misschien maar een paar uur gebruik van maken. Een camping of mobilhome kan een oplossing zijn.
Hetzelfde geldt voor eten. Ontbijt en avondeten vallen misschien net op het moment dat je op die brug over dat ravijn moet staan omdat de zon daar net opkomt of ondergaat. Hoe onafhankelijker je bent, hoe beter. En, hoe beter je dit alles plant, hoe makkelijker het is om je op je foto’s te focussen.
Waar en wat fotograferen op reis?
Laten we hebben over de ‘Waar’ en de ‘Wat’. Hoe vind je inspiratie voor je volgende fototrip? Misschien ben je al ergens geweest waar je naar terug wil? Of droom je van een specifieke bestemming? Op de websites van de grote reisgidsen (Lonely Planet, Rough Guide, Bradt, …) krijg je al een beeld van wat de grote bezienswaardigheden zijn, dikwijls met uitstekende fotografie. Ook de website van de toeristische dienst van die regio doorbladeren levert veel op.
Eens ik beslis waar ik naartoe wil en wat m’n onderwerp wordt, maak ik een Pinterest-board, eventueel onderverdeeld in m’n onderwerpen. Dat board is privé, zodat de inspiratiefoto’s die ik daarin plaats niet verder verspreid kunnen worden. Reisgidsen en de website van de toeristische dienst zijn goed om te beslissen of je ergens naartoe wil, maar ze zijn iets te algemeen toeristisch. Er bestaan al miljoenen foto’s van de toren van Pisa en de tempel van Angkor Wat. Om echt mooie onderwerpen of composities te vinden zal je de echte pareltjes dus elders moeten zoeken. Naast Pinterest zelf kom je al snel bij specifieke fotowebsites uit.
Instagram bevat een schat van informatie en inspiratie. Zoek met doelgerichte keywords en hashtags over je regio of onderwerp. Zo vind je zeker een hoop onderwerpen die je zelf zal willen proberen fotograferen. Volg de beste fotografen of verzamelaccounts. Je kan foto’s makkelijk bijhouden en klasseren in je Pinterest-board.
Flickr
Een van de oudste verzamelsites voor fotografie is Flickr. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Pinterest (waar je de populaire foto’s eerst te zien krijgt) krijg je hier ongefilterd alle foto’s van je zoekterm. Dus ook de slechte foto’s van elke gewone toerist. Er zijn een paar filters die je kan instellen, maar meestal zal je door een hoop rommel moeten ploegen om interessante foto’s te vinden. Voordeel is wel dat dikwijls er een exacte locatie is aangeduid op een kaart waar de foto is genomen, net als de EXIF-gegevens. Als je op dat kaartje klikt, krijg je een grotere kaart met de locatie van andere foto’s in de buurt. Door op de bolletjes te klikken zie je de foto die exact daar is genomen. Dit worden geo-gelokaliseerde foto’s genoemd.
Locationscout
Een zeer handige website, niet alleen om inspiratie op te doen, maar ook om te plannen, is locationscout.net. Met een gratis account kan je locaties, (landen, regio’s en steden), thema’s en een kaart met geo-gelokaliseerde foto’s bekijken en je laten inspireren. Er staan dikwijls heel wat praktische tips in de beschrijving, tot parkeren en beste tijd voor opname toe. Bij het bekijken van een beeld krijg je ook foto’s voorgeschoteld die in de buurt zijn genomen. Het plannetje duidt ook direct aan waar en wanneer op het moment van bekijken de zonsopgang en -ondergang plaatsvindt. Helaas staan niet alle coördinaten van de foto’s exact juist. Dubbelcheck dus op voorhand met andere bronnen.
Google Maps & Earth
Google is op veel manieren bruikbaar. Niet alleen voor inspiratie maar ook voor planning. Street View in Google Maps zeer handig om ter plaatse rond te kijken. Uitermate interessant is de mogelijkheid een eigen kaart en routes te maken. Zo bewaar je al je te bezoeken locaties en fotostandpunten op één plaats. Klik op de drie lijntjes links (‘menu’) in de maps-zoekbalk, dan op ‘mijn plaatsen’, dan ‘kaarten’ en vervolgens ‘kaart maken’. Het is ook mogelijk om kaarten die anderen gemaakt hebben op te slaan en te gebruiken.
Google Earth is een uitgebreide versie van Google Maps. Google Earth toont je prachtige en supergedetailleerde 3D-beelden en foto’s gemaakt met een 360°-camera. Daarmee kan je bijvoorbeeld een betere planning voor de gouden uurtjes maken of de beste hoek voor het Colosseum kan vinden. Google Earth toont ook geo-gelokaliseerde foto’s en inspireert je zelfs met fotothema’s en -locaties (in het ‘voyager’ menu). De toepassing laat ook toe om eigen projecten te maken met verschillende locaties. Als je doorklikt op de naam van een fotograaf, krijg je een overzichtskaart met al haar of zijn foto’s. Als je nog uitgebreidere tools wil, dan download je het gratis programma Google Earth Pro. Bij deze versie kan je nog meer zelf opslaan en data wijzigen. Een fantastische toevoeging is ook dat je er op de dag van je shoot perfect de zon en schaduwen of de melkweg mee kan zien verschuiven en dus plannen. Het is dus een soort ‘live’ Photographers Ephemeris. Klik daarvoor op het zonnetje bovenaan.
Handige apps om je fotoreis te plannen
“Geluk is tachtig procent voorbereiding en twintig procent chance hebben”. Oftewel: geluk kan je een beetje afdwingen. Het grote werk om een goede foto te maken zit hem in de lange tijd voor opname. Ik overloop eerst enkele handige apps en vertel dan over het opstellen van een timing.
Alhoewel ik zelf meer Google Earth Pro gebruik, blijft The Photographers Ephemeris een interessante app om te plannen op welk moment de zon je onderwerp perfect zal belichten. Gevorderde gebruikers kunnen ook hoogtelijnen in hun berekening meenemen. Ben je een nachtfotograaf met interesse in sterren en de Melkweg, dan toont Light Pollution Map je de mate van lichtvervuiling. Stellarium is een geweldige app om ‘live’ de sterrenbeelden en de Melkweg te zien. My Moon Phase vertelt je alles over de maan.
Eén app die deze bovenstaande combineert en waarmee je nog veel meer kan doen is Photopills. Zoals startrails berekenen, scherptediepte bepalen, berekenen wanneer de Melkweg juist waar staat, de maximum belichtingstijd berekenen voor sterren en zelfs een kaart met fotografische hotspots. De website heeft ook veel interessants. Als je al eens buiten de Google maps terecht komt, mag een goede kaartapp niet ontbreken. Check Viewranger, Osmand, Wikiloc, of Gaia gps.
Met al deze apps en met de geo-gelokaliseerde foto’s moet je nu in staat zijn een timing op te maken. Die timing is je houvast voor wat je wanneer gaat fotograferen. Je houdt rekening met het beste moment om je onderwerp te fotograferen, de verplaatsing, etenstijden, openingstijden et cetera. Dat kan zeer eenvoudig in Excel of Word. Voor landschapsfotografie plan je elke ochtend en avond één andere locatie of onderwerp. Zeker in moeilijke gebieden zoals bergen bekijk ik al op voorhand bijvoorbeeld de openingsuren van kabelliften. Als je architectuur wil fotograferen hou je rekening met openingsuren van de gebouwen. Duid op een overzichtskaart aan (Google Maps) op welke positie je denkt te moeten staan om dat onderwerp goed te kunnen in beeld krijgen.
Als je volledige planning rond is rest er nog één ding: hoe ga je dat raadplegen ter plekke? Heb je jouw voorbeeldfoto’s en timing online gezet en is er in je afgelegen gebied onvoldoende gsm-bereik, dan is je voorbereiding voor niets geweest. Een afgedrukte versie of een lokaal bewaarde file op een laptop of tablet is dan een goede back-up.
Geen garantie op succes
Een paar foto’s in dit artikel komen van pleziertripjes met een paar momenten van geplande fotografie. Andere komen van een fotoreis die ik ondernam eind september 2020 naar de Lauterbrunnenvallei in Zwitserland. Ik was al verschillende keren in de buurt geweest, maar die vallei kende ik enkel van foto’s. Ik trok er vier dagen alleen naartoe met de bedoeling de vallei en de berglandschappen eromheen te fotograferen tijdens de gouden uurtjes en te experimenteren met nachtfotografie. De keuze voor eind september was puur praktisch: het was de eerste vrije week die ik kon inplannen. Ik reed met een camper, zodat ik compleet onafhankelijk was van beschikbaarheid van hotels en openingstijden van restaurants. Daarnaast had ik ook kampeermateriaal bij voor een paar nachten op hoogte in de bergen en een mountainbike om grotere afstanden af te kunnen leggen dan te voet.
Ondanks mijn voorbereiding ben ik ter plaatse nog op enkele verrassingen gebotst. Zo was de rotswand met de grote waterval verlicht tot laat in de nacht, waardoor mijn timing voor de positionering van de melkweg midden in de vallei mislukte. Bovendien was het daglicht door grijs weer minder interessant dan ik gehoopt had. Gelukkig waren de nachten helder.
Een goede voorbereiding en planning verhoogt je kansen op succes, maar zekerheid bieden kan het nooit. En misschien is dat nog wel het mooie aan fotografie: de wereld laat zich niet zo maar vangen …
Het plan was de melkweg op een andere plek in de vallei te fotograferen, maar de rots met de waterval bleef te lang verlicht, waardoor ik een andere compositie moest maken.
Alternatief: boek een fotoreis
Er kruipt veel research en planning in het voorbereiden van een fotoreis. Heb je daar geen zin in of geen tijd voor? Dan kan je aansluiten bij professioneel georganiseerde fotoreizen. Er bestaan er naar elke hoek van de wereld en met honderden thema’s. Daarbovenop krijg je meestal ook een professionele fotograaf mee die je alle knepen van het vak leert, soms tot nabewerking toe. En je reist met een groep gelijkgezinde fotografen. Dat vraagt allemaal natuurlijk een iets groter budget dan het zelf te doen, maar het vergroot je kans op knappe foto’s wel aanzienlijk. Even googelen en je vindt zeker een groot aanbod!
Wil je beter leren fotograferen?
Neem dan een abonnement op Shoot Magazine (6x per jaar).
Shoot is hét fotografiemagazine voor en door enthousiaste fotografen. In Shoot vind je de beste tips en trucs, workshops en cursussen voor geslaagde foto’s, de knapste fotoplekjes in België, de helderste uitleg over fotografietechnieken, tests van nieuwe camera’s, lenzen en meer, plus foto’s van de beste Belgische fotografen.
