Sinds enkele jaren staat Fujifilm stevig aan de top van het digitale middenformaat segment. Hoe bevestig en versterk je die positie dan nog verder voor de toekomst? Door voortdurend technologisch te innoveren en door goed te luisteren naar bestaande en potentiële nieuwe gebruikers, zo blijkt.
Het succesverhaal begon in 2016 met de GFX50s. Drie jaar later volgde de baanbrekende GFX100 met een aantal primeurs: 102 Mpix resolutie, AF met fasedetectie en sensorstabilisatie. Met de GFX100S kwam in 2021 een meer compact model erbij met een kleiner sluiter- en IBIS-mechanisme en enkele lichte functionele beperkingen.
De GFX100 II wordt het nieuwe topmodel in de reeks en brengt zowel functionele als ergonomische verbeteringen. Bij de lancering ervan introduceerde Fujifilm ook drie nieuwe objectieven met GF-vatting: een 55mm f/1.7 standaardlens die we alvast hier bespreken, en een tweetal tilt-shift lenzen die we later van nabij zullen bekijken.
Specificaties GFX100 II
- Adviesprijs: 7.999 euro (body), 549 euro (batterijgrip), 649 euro (tilt adapter)
- Resolutie: 11648 x 8736 (102 Mpix)
- Sensor:MF 43,8 x 32,9 mm
- Gevoeligheid: ISO 40-102400
- EVF: 9,44 Mpix, 1x vergroting
- LCD: 3,2” 2,36 Mpix
- Opnamemodi: P/S/A/M/video
- Sluitertijd: 30 sec – 1/32000 sec
- Lichtmeting: meervoudig, centraal, spot, gewogen
- Autofocus: 425-zone fasedetectie
- Reeksen : 3-30 beelden per seconde
- Video: 8K tot 30p, 4K tot 60p, FHD tot 120p
- Geheugen: CFexpressB + SDXC UHS-II
- Afmetingen: 153 x 118 x 99 mm
- Gewicht: 1013 g (incl. EVF, batterij, geheugenkaart)
Best of both worlds
De originele GFX100 is eerder groot en zwaar, mede door de vaste verticale handgreep en dubbele batterij, en zo minder handzaam. De kleinere GFX100S miste dan weer enkele opties die voor sommigen belangrijk waren, zoals de kantelbare zoeker en een grotere autonomie. De GFX100 II is in standaardconfiguratie nauwelijks groter dan de GFX100S, enkel iets hoger omwille van de afneembare zoeker. De optionele tilt adapter van de GFX50S en GFX100 kan ook hier ingezet worden om de zoeker horizontaal en verticaal te roteren. De inmiddels standaard NP-W235 batterij is goed voor ca. 540 shots. Een optionele verticale grip biedt ruimte aan 2 extra batterijen en past qua vorm en bedieningsknoppen exact bij de camerabody: horizontaal en verticaal fotograferen voelt nu vrijwel identiek aan.
De nog steviger magnesium behuizing van de camera blijft op topniveau. De handgreep ligt bijzonder goed in de hand en doet al gauw het respectabele gewicht van de body vergeten. De bekleding kreeg een nieuwe textuur die niet enkel esthetisch maar ook in gebruik een voltreffer is.
De GFX100 II kreeg een aantal subtiele ergonomische verbeteringen mee. Aan de rechterzijde is de bovenplaat van de camera 11° naar achter gekanteld: daardoor wordt een volledig configureerbaar statusscherm optimaal zichtbaar vanuit veel werkposities. Net achter de ontspanknop vinden we drie duidelijk voelbare rechthoekige drukknoppen; de daaraan toegewezen functies worden op het display bovenaan aangegeven.
Voor de rest laat de GFX100 II zich bedienen zoals andere Fujifilm GFX- en X-camera’s met een PSAM-instelwiel: een combinatie van commandoschijven, functietoetsen, een scherpstelhendel, een aanraakscherm en een menusysteem met aparte indeling voor foto- en videowerk.
Fujifilm gaf verder het degelijke 3,2”2,36 Mpix lcd-aanraakscherm opnieuw een ophanging mee die in twee richtingen kantelbaar is. Veel fotografen verkiezen deze aanpak omdat het beeld dan steeds in het verlengde blijft van de optische as van het objectief. En wie op (semi) professioneel niveau video-opnames maakt gebruikt wellicht toch een aparte externe beeldmonitor.
voor een weergaloze beleving.
om de EVF in alle richtingen te bewegen.
van de belangrijkste instellingen.
Spitstechnologie
De 102 Mpix BSI CMOS sensor van de vorige GFX100 modellen heeft al langer een stevige reputatie inzake detailweergave, dynamisch bereik en ruisgedrag. Voor de nieuwste telg heeft Fujifilm die sensor verder doorontwikkeld. De individuele fotosites kunnen nu meer licht opvangen, waardoor de gevoeligheid naar beneden wordt uitgebreid tot ISO 80 en het dynamisch bereik nog toeneemt. Verfijningen aan de microlenzen zorgen voor minder lichtverval en betere AFprestaties in de beeldhoeken.
Daarnaast zorgen nieuwe analoog-naar-digitaal converters met tot tweemaal snellere uitlezing van de beeldinformatie samen met de krachtige X-Processor 5 (al bekend van recente X-modellen) voor merkelijk hogere prestaties: kortere scherpsteltijden en meer trefzekerheid bij autofocus, snellere reeksopnames (nu tot 8 frames per seconde met de eveneens opgedreven mechanische sluiter), een meer realistisch zoekerbeeld (beeldverversing tot 120 Hz) en een meer robuuste sensorstabilisatie. Voor de IBIS wordt trouwens rekening gehouden zowel met gyroscopische metingen als met de beeldinformatie zelf: zo wordt met bepaalde objectieven tot 8 stops winst gerealiseerd. Met de X-Processor 5 komen ook de meest recente algoritmes voor autofocus en AF-tracking ter beschikking (voor het eerst geïntroduceerd met de X-H2S), inclusief betere oog- en gezichtsdetectie en AI-ondersteunde systemen voor automatische onderwerpherkenning.
Om al die beeldinformatie tijdig te kunnen opslaan biedt de GFX100 II, naast de gebruikelijke sleuf voor een SD-kaart, ook plaats aan een snellere CFexpress type B kaart. Een uitgebreid buffergeheugen kan bij reeks opnames meer dan 300 verliesloos gecomprimeerde RAWbeelden opslaan, en er rest geen enkele beperking bij werken met JPG-bestanden. Foto’s en video’s kunnen ook via de USB-C aansluiting rechtstreeks op een SSD schijf worden weggeschreven. De 1 Gbit Ethernet poort zorgt voor een snelle en stabiele kabelverbinding bij tethered fotograferen of Remote Rec afstandsbediening. Ook ondersteuning voor het opladen van bestanden naar camera-to-cloud servers (zoals Frame.io) is standaard aanwezig.
De heldere elektronische zoeker telt maar liefst 9,44 miljoen beeldpunten en heeft een 1x optische vergroting: dat zorgt voor een ongeëvenaarde kijkervaring. Het enorme blikveld kan voor sommigen (zoals brildragers) zelfs té groot aanvoelen! Gelukkig kan de vergroting in enkele tappen tot minimaal 0,77x verlaagd worden. In dat laatste geval verdubbelt de verversingsfrequentie tot 120fps. Bij reeksopnames met de elektronische sluiter blijft het zoekerbeeld vrij van black-outs tot 5,3fps.
Bij de kleinere aanvullingen noteren we de REALA ACE filmsimulatie, die een zeer natuurlijke kleurweergave geeft met iets minder saturatie en contrast dan PROVIA, en een bijkomende pixel shift optie die vier beelden combineert voor een optimale toonweergave zonder de nadelige effecten van het Bayer kleurfilter, en de mogelijkheid om IPTC metadata mee te geven.
Volwassen videofuncties
Meer nog dan bij stilstaande beelden leiden de snelle sensoruitlezing en de rekenkracht van de X-Processor 5 tot uitgebreide mogelijkheden voor video. Opnemen kan nu in 8K resolutie tot 30p (met 1,51x sensor crop) en in 4K en FHD tot 60p resp. 120p (telkens zonder crop). Met GF-lenzen kan ook een unieke 5,8K Cine modus met filmische 2,35:1 beeldverhouding (ver gelijkbaar met Cinemascope breedbeeld) gekozen worden, beschikbaar tot 30p en zonder sensor crop. De rolling shutter blijkt zeker bij een aantal 4K modes meer dan behoorlijk.
Clips worden intern op geheugenkaart of SSD of extern via de full-size HDMI aansluiting weggeschreven in 4:2:2 10-bit formaat, met H.264/265 of ProRes HQ/422/LT codering. Een zachte F-Log2 tooncurve biedt 13 tot 14 stops dynamisch bereik. Opnemen in 12-bit ProResRaw of BMDRaw kan enkel via HDMI. Eén enkele NP-W235 batterij volstaat voor ca. 1 uur opnemen. Een optionele koelventilator kan achter het LCD-scherm worden bevestigd voor langere sessies en/of bij hogere omgevingstemperaturen.
Een verbeterd AF tracking algoritme en AI-ondersteunde onderwerpherkenning maken de continu-scherpstelling bij bewegende onderwerpen sneller en betrouwbaarder. Een nieuwe ‘focus map’ optie geeft bij manueel scherpstellen aan welke beelddelen in, vóór of achter het scherpstelvlak liggen.
De GFX100 II biedt een reeks onmisbare tools voor professioneel videowerk. Zo zijn er in live view waveform, RGB parade en vectorscope functies om kleur en belichting te bewaken, en wordt filmen met anamorfe lenzen met 1,3/1,33/1,5/1,8/2x compressie mogelijk (met onvervormd zoekerbeeld). Nog andere features komen van pas bij producties met meerdere (types) camera’s of beeldbronnen. De camera ondersteunt het nieuwste ACES kleurmanagement proces, synchroniseert timecode informatie via Bluetooth met een Atomos UltraSync bron, en is klaar voor camera-to-cloud workflows. Klinkt allemaal wat esoterisch voor de leek, maar is muziek in de oren voor directors of photography en cameramensen!
De grote beeldcirkel van de sensor dekt volledig de klassieke Premista/Vista Vision en fullframe 35mm opnameformaten uit de filmwereld, en benadert het 65mm formaat. Meer dan 32 specifieke opname-instellingen (elk met een eigen beelduitsnede en verhouding) laten toe om met de GFX100 II honderden populaire cine-objectieven verder te gebruiken: een droom voor cinematografen die wel vaker zweren bij de bijzondere ‘look’ van hun favoriete set lenzen. Diezelfde flexibiliteit maakt de GFX100 II ook bijzonder geschikt als ‘universele’ B-camera.
Lichtsterke standaardlens
Het GF 55mm F1.7 R WR objectief is vergelijkbaar met een 44mm f/1.4 fullframe lens. De 52,9° beeldhoek biedt een natuurlijk perspectief. De (voor middenformaat) grote maximale lensopening zorgt voor een erg kleine scherptediepte en maakt het objectief goed bruikbaar bij weinig licht. De lens is zowat even groot en zwaar als de GF 80mm f/1.7. Een krachtige gelijkstroommotor en een hoog-precisie sensor verzekeren een snelle en accurate (maar niet geheel stille) scherpstelling. De lens is weerbestendig, met 9 afdichtingen en vooraan een fluorcoating, en aanvaardt 77 mm schroeffilters.
Het optisch ontwerp omvat 14 lenselementen (waarvan 2 sferische en 2 met lage dispersie) in 10 groepen. Het diafragma met 11 afgeronde lamellen behoudt ook bij grotere f-waarden de ronde vorm van onscherpe beeldpunten. De minimale scherpstelafstand bedraagt 50 cm, bij een 0,17x vergrotingsfactor. Al bij volle lensopening tekent de GF 55mm haarscherp en contrastrijk in het midden en bijna even goed in de hoeken. Bij f/4-5.6 is het beeldresultaat zo goed als perfect! Het vloeiende scherpteverloop en de bokeh (vrij van gekleurde randen) zijn bijzonder geslaagd. Chromatische aberratie is vrijwel geheel afwezig, en ook de overstraling bij tegenlicht blijft uiterst beperkt. Dit objectief leent zich uitstekend voor portret-, landschaps-, reportage-, reis- en straatfotografie (al werkt in dat laatste geval de kleinere GF 50mm f/3.5 ongetwijfeld discreter). Kortom: één van de beste objectieven uit het groeiende GF-gamma en een veelzijdige lens om altijd en overal bij de hand te hebben.
In de praktijk
We konden maar een korte tijd aan de slag met een GFX100 II/GF 55mm combinatie, maar waren al snel overtuigd van beide. De nieuwe camera is in basisvorm compact en (relatief) licht zoals een GFX100S en wordt met de optionele accessoires even flexibel als (maar minder duur dan) een GFX100. De toename aan beeldkwaliteit t.o.v. de eerdere modellen zal bij alledaags gebruik nauwelijks merkbaar zijn, maar de betere hanteerbaarheid en autofocus prestaties (ook bij minder goed licht) vallen des te meer op. Qua snelheid komt de GFX100 II aardig in de buurt van de X-H2/X-T5, niet mis voor een middenformaat toestel. Vooral de snelheid van de oogherkenning en de robuuste AF-tracking van bewegende onderwerpen vallen ons op.
Fujifilm GF 55mm F1.7 R WR
- Adviesprijs: 2.599 euro
- Opbouw: 14 elementen in 10 groepen, beeldhoek 52.9°
- Diafragma: f/1.7 – f/22, 11 lamellen
- Scherpstelling: automatisch/manueel
- Min. afstand: 50 cm (0,17 x vergroting)
- Filtermaat: diameter 77 mm
- Afmetingen: diameter 95 mm X 99 mm
- Gewicht: 780 g
Conclusie
Met de GFX100 II legt Fujifilm de lat voor middenformaat systeemcamera’s nog maar eens hoger: niet alleen uitzonderlijke beeldkwaliteit, grote speelruimte voor belichting en bijsnijden … maar nu ook voldoende reactiviteit om het toestel in meer uitdagende omstandigheden te gebruiken. Daarbij horen dan wel een niet onaanzienlijke kostprijs, een groter gewicht en omvang van het materiaal, en het nabewerken van ca. 100 Mbyte RAW-bestanden (bij verliesloze compressie).
De GFX100 II is nog geen actie– of sportcamera, maar zeker een aanbevolen upgrade voor GFX-bezitters die vaak bewegende onderwerpen fotograferen. Voor wie pas nu de sprong naar het grotere-sensor segment wil zetten en vooral op beeldkwaliteit uit is, dienen de in prijs verlaagde GFX100S of een tweedehands 100/100S zich aan als aantrekkelijke alternatieven.
Wil je beter leren fotograferen?
Neem dan een abonnement op Shoot Magazine (6x per jaar).
Shoot is hét fotografiemagazine voor en door enthousiaste fotografen. In Shoot vind je de beste tips en trucs, workshops en cursussen voor geslaagde foto’s, de knapste fotoplekjes in België, de helderste uitleg over fotografietechnieken, tests van nieuwe camera’s, lenzen en meer, plus foto’s van de beste Belgische fotografen.
