Het ‘instapmodel’ van een cameralijn krijgt niet altijd de meest performante technologie mee om stand te houden tegenover de ‘flagship’ modellen. Niet zo bij Fujifilms nieuwe X-S20: een compact toestel met opmerkelijke prestaties en nauwelijks compromissen. Wij mochten al een weekje voorproeven.
De X-S10 voorganger (uitgebracht einde 2020) verpakte de mogelijkheden van een X-T4 in een compacte en aantrekkelijk geprijsde bod, met automatische functies voor wie met minder kennis of moeite wou fotograferen en filmen. De X-S20 zet dit concept verder: beeldprocessor en algoritmes van een X-T5 werden gekoppeld aan de vertrouwde 26 Mpix sensor, en nieuwe slimme functies maken het toestel nog meer toegankelijk voor iedereen. Zo wordt de X-S20 een veelzijdige foto/video camera voor wie de ene keer zorgeloos wil werken en een andere keer met volledige controle over alle instellingen.
Hart en ziel
De X-S20 behoudt de 26,1 Mpix X-Trans 4 BSI CMOS sensor die al in veel andere X-modellen zijn kwaliteiten bewezen heeft. Die sensordefinitie volstaat ruim voor de beoogde toepassingen, zowel voor stilstaande als bewegende beelden. Bovendien wordt hier de beeldinformatie sneller uitgelezen dan bij de 40 Mpix variant uit de X-T5 en X-H2, met als voordeel kortere AF-rekentijden en minder rolling shutter vervorming.
Wel van de partij is Fujifilms nieuwste X-Processor 5 beeldverwerker, die specifieke hardware bevat voor AI-berekeningen en voor beeldstabilisatie, en ook een lager stroomverbruik heeft. De X-S20 beschikt daarmee over de meest uitgebreide algoritmes van de X-topmodellen op gebied van autofocus en onderwerpherkenning. Daarnaast krijgen de video opnameformaten en beeldsnelheden een flinke boost, en komt er ondersteuning voor het HEIF-formaat voor foto’s en een H.265 compressie voor video.
Minstens even significant is het gebruik van een NP-W235 batterij met tweemaal grotere capaciteit. Samen met het lagere energieverbruik van de X-Processor 5 worden zo ongeveer 800 opnames mogelijk met één enkele lading, een verdubbeling in vergelijking met de X-S10.
Bouw en bediening
Uiterlijk lijkt de X-S20 als twee druppels water op zijn voorganger: hoogte en diepte blijven onveranderd, enkel de breedte neemt toe met amper 1,7 mm. De handgreep biedt plaats aan een ruimer batterijcompartiment en geeft een nog beter houvast. De camera (inclusief batterij) wordt slechts 26 g zwaarder.
Fujifilm brengt een aantal discrete ergonomische verbeteringen aan: de modusdraaiknop en de functieschijf krijgen een grotere diameter, de aan/uitschakelaar is aangepast, en enkele functietoetsen voor- en bovenaan zijn nu makkelijker te bedienen. Voor de rest blijft de bediening net als voor de X-S10: naast de klassieke P-S-A-M standen zijn er extra’s voor volledig automatisch werken, voor vier favoriete gebruikersinstellingen, voor werken met creatieve filters, voor video en tot slot een geheel nieuwe VLOG optie. Het aantal door de gebruiker vrij instelbare functietoetsen is gelijk gebleven.
De elektronische beeldzoeker behoudt het 0,39” 3:2 OLED display met 2,36 Mpix en 0,62x vergroting. Het volledig uitklapbare LCD aanraakscherm blijft even groot maar krijgt een update van 1,04 naar 1,84 beeldpunten (net als bij de X-T5). Het kan geheel dichtgevouwen worden voor extra bescherming, bv. bij transport.
De enkele SD-kaartsleuf (in het batterijcompartiment) aanvaardt voortaan ook de snellere UHS-II types. Zowel de microfoon- als de koptelefoonaansluiting gebruiken een 3,5mm jack (gedaan met het USB-C verloopstukje!). Verder is er een micro-HDMI video-uitgang en een USB-C connector voor data-overdracht en laden van de batterij. Een USB-C netadapter wordt meegeleverd, een aparte dubbele batterijlader is beschikbaar als optie.
Fotograferen met de X-S20
De X-S20 neemt heel wat eigenschappen over van andere recente X-modellen. De X-Processor 5 zorgt voor raw-beelden met een extra stop dynamisch bereik en een zeer laag ruiniveau. De vijfassige sensorstabilisatie haalt nu tot 7 stops voordeel. Als een objectief voorzien is van optische beeldstabilisatie (OIS) werken de beide systemen samen.
De mechanische sluiter laat snelheden toe tot 1/4000s en reeksopnames tot 8fps. Met de elektronische sluiter worden dat resp. 1/32000s en 20fps (zonder crop) tot 30fps (met 1,25x crop). Een verdubbelde buffercapaciteit, de hogere rekensnelheid, de snellere UHS-II kaart en optimale firmware maken samen bij 20fps ca. 1.000 jpg-foto’s of 100 gecomprimeerde raw-beelden mogelijk. De flitssynchronisatiesnelheid bedraagt 1/180s. De ingebouwde pop-up flits is ideaal om schaduwpartijen bij te lichten.
Alle vertrouwde aanpassingsmogelijkheden van tooncurve en kleurweergave (bij jpg-foto’s) tekenen present. Met de toevoeging van de ‘Nostalgic Neg.’ zijn er nu 19 verschillende filmsimulaties beschikbaar, snel te kiezen via de functieschijf links bovenaan het toestel.
Het scherpstelsysteem met 425 zones vertrekt van 2,16 miljoen fasedetectie pixels verspreid over het gehele beeldoppervlak De X-S20 gebruikt dezelfde voorspellingsalgoritmes als de X-H2 en X-T5 voor het automatisch volgen van en scherpstellen op bewegende en/of kleine onderwerpen. Handmatig scherpstellen wordt ondersteund door o.m. focusvergroting en focus peaking opties.
De deep learning technologie voor automatische onderwerpherkenning is identiek aan die van de X-H2S (firmware 3.00 of later). Het systeem detecteert menselijke gezichten en ogen maar ook dieren, vogels, auto’s, motorfietsen, fietsen, vliegtuigen, treinen en nu zelfs drones en insecten.
In de AUTO stand herkent de camera autonoom een aantal opnamesituaties en bepaalt aangepaste waarden voor diafragma, sluitertijd, scherpstelmethode, lichtmeting, witbalans…. Er kan zelfs automatisch een passende filmsimulatie gekozen worden. De X-S20 kan bovendien zelfstandig het type onderwerp identificeren om daarop automatisch scherp te (blijven) stellen. Veel makkelijker kan het niet …
Filmen met de X-S20
Dankzij de krachtige X-Processor 5 krijgt de X-S20 zeer geavanceerde video-mogelijkheden. De 3:2 ‘open gate’ modus gebruikt het volledige sensorbeeld en haalt 6,2K/30P. Bij 4K/DCI gaan de opnamesnelheden tot 60P, bij FHD1080 tot 240P. Clips worden intern in 4:2:2 10-bit formaat opgenomen of via HDMI naar buiten gebracht. Compressie gebeurt met HEVC/H.256 of AVC/H.264, All-Intra of Long-GOP, met bitrates tot 360Mbps. Rolling shutter blijft beperkt tot 1/60s.
De camera beschikt over een F-Log2 profiel voor het opnemen met een dynamisch bereik van 13+ stops, wat de postproductie ten goede komt. 12-bit raw-uitvoer is mogelijk naar een Atomos of Blackmagic Design opnameapparaat (Apple ProRes RAW resp. Blackmagic RAW formaat) met resoluties tot 6,2K en frame rates tot 29,97fps. Hierbij wordt het X-Trans kleurpatroon ‘vertaald’ naar een klassiek Bayer patroon.
De camera houdt aparte instellingen bij voor foto en video. Een directe ‘movie’ toets start onmiddellijk de opname van een videoclip met volautomatische belichting en scherpstelling, ongeacht de huidige opnamestand. Wie in detail alle video-instellingen wil beheren zet de modusdraaiknop op de MOVIE stand. Alle opnameparameters kunnen ook geluidloos via het aanraakscherm worden beheerd.
Om eventuele vergissingen te vermijden kan tijdens video-opnames een roodgekleurd kader op het lcd-scherm of in de beeldzoeker getoond worden (groen kader bij hoge opnamesnelheid). Optioneel wordt het starten en eindigen van een take door een duidelijk hoorbaar signaal aangegeven.
Bij het filmen geniet de X-S20 van de verbeterde automatische scherpstelling, AF-tracking en onderwerpherkenning. De beeldstabilisatie werd vloeiender bij panning, stabieler bij gebruik van groothoeklenzen en – in boost modus – beter bij ‘walking shots’.
Speciaal voor vloggers kreeg de modusdraaiknop een VLOG instelling mee, die direct toegang geeft tot optimale functies en instellingen. Die kunnen voor een groot deel aangepast worden via het lcd-aanraakscherm. Een ‘achtergrond defocus’ modus isoleert het onderwerp tegenover de achtergrond door het diafragma maximaal te openen. De ‘product prioriteit’ modus komt te hulp wanneer een spreker tijdens een uiteenzetting een voorwerp dichter bij de camera brengt: het scherpstelpunt wordt automatisch daarnaartoe verlegd, ook als het gezicht en/of de ogen van die persoon in beeld blijven. Een functie die veel gebruikers blij zal maken!
Ondanks de bescheiden afmetingen (en dus beperkte warmteafvoer) kan de X-S20 bij 25°C tot 36 minuten onafgebroken opnemen aan 6,2K/30P of tot 75 minuten aan 4K/30P. Bij uitgeklapt lcd-scherm kan net als bij de X-H2(S) een optionele FAN-001 koelventilator gemonteerd worden. Daarmee wordt de opnameduur aan 6,2K/30P uitgebreid tot ca. 78 minuten.
Tot slot ondersteunt de X-S20 de UVC/UAC protocollen om de camera via een USB-kabel als webcam aan een desktop of laptop te koppelen, zonder nood aan bijkomende software (zoals bv. de X Webcam tool). Vlog opnames, videoconferenties of livestream sessies kunnen zo bijzonder gemakkelijk worden opgezet. De ‘webcam’ levert dan een 4K/60P of 1080/60P beeld, met alle gewenste opties als belichting en filmsimulaties.
Kijk … zonder handen!
De nieuwe gratis Fujifilm XApp bedient de X-S20 (en een hele reeks andere X- en GFX-camera’s) draadloos vanop afstand te bedienen met een iOS of Android smartphone of tablet, inclusief liveweergave en controle over de camera-instellingen. De datum, tijd en geolocatiegegevens van de smartphone worden automatisch gesynchroniseerd met de camera en desgewenst mee vastgelegd met de beeldinformatie. Nog andere functies ondersteunen het beheer van het beeldmateriaal of van de camera’s zelf.
Alle nodige communicatiehandelingen gebeuren op de smartphone of het tablet, zonder ingrepen op de camera, met uitzondering van een initiële Bluetooth-koppeling tussen camera en app. Dat zorgt voor een vlotte en snelle werkwijze.
Eindoordeel: Fujifilm X-S20
Laat je niet misleiden door het compacte formaat en het bescheiden gewicht: de Fujifilm X-S20 is een veelzijdige camera die op vele gebieden boven zijn klasse bokst.
De occasionele fotograaf (of het gezelschap van een meer gedreven hobbyist) kan dankzij de vele automatische functies snel en zorgeloos aan de slag, niet enkel voor stilstaande beelden maar ook voor filmen. De specifieke voorzieningen voor vlogging zijn precies op maat gesneden voor de moderne ‘content creators’. Met een klein mini-statief (zoals Fujifilms eigen TG-BT1, die ook als handgreep en Bluetooth afstandsbediening fungeert) en een externe microfoon staat de camera meteen klaar voor het opnemen van een YouTube clip of het uitsturen van een Facebook livestream.
Wie hogere ambities heeft kan evenzeer terecht bij de X-S20: de camera komt qua foto- en videoprestaties in de buurt van een topmodel als de X-T5. Die dualiteit maakt de X-S20 bijzonder geschikt als toestel om te leren en te evolueren als beeldmaker, of als bijkomend toestel voor (semi)professioneel gebruik. Noteer daarnaast het groeiende assortiment aan XF-objectieven van Fujifilm (en van andere leveranciers). Een X-S20 met kitzoom en één of meer compacte primes vormt een ideale combinaties om mee te reizen!
De X-S20 wordt enkel in zwarte uitvoering aangeboden, zowel als body als in ‘kit’ combinatie met de eenvoudige XC 15-45mm of de betere XF 18-55mm zoomlens. Het toestel komt beschikbaar vanaf einde juni 2023.
Wil je beter leren fotograferen?
Neem dan een abonnement op Shoot Magazine (6x per jaar).
Shoot is hét fotografiemagazine voor en door enthousiaste fotografen. In Shoot vind je de beste tips en trucs, workshops en cursussen voor geslaagde foto’s, de knapste fotoplekjes in België, de helderste uitleg over fotografietechnieken, tests van nieuwe camera’s, lenzen en meer, plus foto’s van de beste Belgische fotografen.
