Fotoboekentest: wie print het beste fotoboek?

Elke enthousiaste fotograaf is trots op zijn of haar allerbeste foto’s, het resultaat van zorgvuldig fotograferen en geduldig nabewerken. Om die trofeebeelden met anderen te delen is een grootformaat album een populaire keuze. We richten ons deze keer op fotoalbums die op lichtgevoelig fotopapier afgedrukt worden. Veel (hobby)fotografen verkiezen immers die traditionele ‘look and feel’ om hun beste beelden te laten schitteren, ook al gaat de beeldkwaliteit van digitaal gedrukte boeken er steeds op vooruit, en vallen albums op ’echt’ fotopapier wat duurder uit.
 

De deelnemers

Enkele van de deelnemende firma’s bieden reeds jarenlang fotofinishing diensten aan fotografen en fotohandelaars. Zij beschikken over de benodigde technische en logistieke expertise, en hebben een competitieve schaalgrootte die hen toelaat voortdurend te investeren in de nieuwste technologieën. Naast fotoalbums produceren zij foto-afdrukken en posters, digitaal gedrukte boeken, wanddecoratie, kalenders, wenskaarten en nog andere fotogeschenken.
De andere aanbieders treden op als distributiekanalen: het gaat om bedrijven die zich toeleggen op e-commerce platformen voor consumenten, of om winkel- of warenhuisketens die fotoproducten als een dienst aan hun klanten aanbieden. Zij werken – al dan niet openlijk – samen met één of meer producenten om een volledig assortiment te voeren.
Op die manier krijgt de fotoliefhebber een (soms verwarrende) weelde aan keuzes. Elke speler hanteert een productaanbod (formaten, papiersoorten, kaft- en andere opties…) en een prijspolitiek toegespitst op specifieke doelmarkten. Je krijgt je fotoboek thuis afgeleverd met de post of per koerier, of je pikt het op bij een fotohandelaar, winkel of warenhuis in de buurt. En door het erg competitief speelveld – met snel opeenvolgende promoties en kortingsacties – zijn er regelmatig mooie ‘koopjes’ mee te pikken!
 

Belichten of drukken?

Bij de klassieke fotografische afdrukken worden foto’s letterlijk ‘belicht’ op lichtgevoelig fotopapier. Moderne apparatuur vertrekt van de digitale informatie uit het fotobestand en mengt telkens de juiste hoeveelheid rood, groen en blauw licht om een klein stukje van het beeld op te bouwen, tot wel 150 punten per cm. Met 256 mogelijke waarden per kleur en licht overlappende beeldpunten ontstaat een afbeelding met een mooi vloeiende toonschaal en intense kleuren.
Digitale druktechnieken hebben meestal minder helderheidswaarden per beeldpunt beschikbaar. Om toch alle nuances weer te geven wordt dan eerst een fijn rasterbeeld met een hogere resolutie opgebouwd. De individuele puntjes voor elke inktkleur zijn bij een ‘conventioneel’ gedrukte foto goed te zien onder de loep. Soms geeft dit aanleiding tot minder verzadigde kleuren of storende (moiré) patronen. Digitale printers evolueren evenwel razendsnel, en het verschil in beeldkwaliteit t.o.v. de fotografische afdruk wordt zienderogen kleiner.

 

Papierkeuze

De keuze van het type fotopapier hangt sterk af van de persoonlijke voorkeur en het voorliggende beeldmateriaal. De zijdeglans variant (vaak als ‘mat’ aangeduid) heeft een subtiele oppervlaktestructuur en is daardoor weinig gevoelig voor vingerafdrukken; het is de meest universele optie. Hoogglanzend papier biedt een krachtiger uitstraling met hoger contrast en intensere kleuren, ideaal voor bv. reis- en architectuurfoto’s. Een nieuwkomer bij fotoboeken is een supermatte papiersoort, met een fluweel-gladde structuur, waarop kleuren en donkere tinten minder intens worden weergegeven; deze optie is erg geschikt voor portretwerk, huwelijksalbums en kinderfoto’s.
Afdrukken op verschillende papiersoorten kunnen onderling lichte kleurverschillen vertonen, omdat de gebruikte onderlaag niet altijd dezelfde is. Om dit alles goed te kunnen beoordelen bestellen we bij iedere deelnemende leverancier een exemplaar met elke beschikbare papiersoort.

 
Pixum biedt – voor zover bekend als enige – de mogelijkheid om een handige ‘papierproefset’ te bestellen om vooraf een indruk te krijgen van de kwaliteit en de uitstraling van elke papieroptie. De set bevat voorbeelden van elke voor albums beschikbare papiersoort: drie varianten op fotopapier, en drie soorten ‘normaal’ papier voor digitaal gedrukte boeken. De kostprijs voor de papierproefset (€ 5,00 incl. verzending) recupereren we via een kortingscode voor een volgende bestelling.
 

Het testalbum

We kiezen voor een vierkant boekformaat: zo komen zowel staande als liggende (en uiteraard ook vierkante) beelden optimaal tot hun recht. Een royaal ‘XL’ formaat, ca. 30 x 30 cm groot, toont onze foto’s in volle glorie. Alle geteste boeken komen standaard met vlakliggende binding: de linker en rechter pagina vormen één effen geheel (spread), zonder storende middenvouw. Opeenvolgende bladen worden rug-aan-rug verlijmd om het boek samen te stellen (leporello-systeem). De pagina’s in ons boek worden zo niet alleen steviger, we kunnen ook foto’s zonder beeldverlies over de hele breedte laten doorlopen. We opteren verder voor een stevige kaft waarop een eigen foto komt.

 
De geteste albums zijn verkrijgbaar vanaf 20, 24 of 26 pagina’s en kunnen tot maximaal 72, 100 of 114 pagina’s uitgebreid worden. We beslissen om ons testboek 26 bedrukbare bladzijden mee te geven, maar kijken ook naar de kostprijs voor een album met 50 pagina’s – een iets realistischer omvang in de praktijk.
 

De opmaak

We plukken uit ons archief een 24-tal foto’s met een breed spectrum aan genres (reis, portret, architectuur…) en stijlen (kleur en zwart-wit, zacht en kleurrijk). Elk beeld is zorgvuldig nabewerkt met Adobe Lightroom Classic CC, binnen een goed gekalibreerde workflow. We voegen nog twee kleurtargets toe om toon- en kleurweergave objectief te kunnen beoordelen.

 
In lijn met de doelstelling voor ons fotoalbum – een smaakvol portfolioboek – vertrekken we van een sobere lay-out met meestal slechts één foto per pagina. Naargelang van de originele beeldverhouding plaatsen we die dan ‘gewoon’, pagina vullend, langs twee zijden aflopend of royaal over een dubbele pagina gespreid. Zo gebruiken we maximaal de beschikbare oppervlakte. Voor dit soort album bieden kaders, randeffecten en clip-art elementen weinig toegevoegde waarde, we laten die dan ook geheel achterwege. Wel geven we enkele beelden een passende achtergrond mee (effen kleur of subtiele textuur).

 
We downloaden telkens eerst de specifieke opmaaksoftware van de producent op onze computer. Bij deze werkwijze staan vrijwel altijd meer opmaakfuncties ter beschikking, en houden we betere controle over de plaatsing van individuele elementen. Een enkele keer blijkt online-opmaak de enige keuze. Vervolgens proberen we onze ‘ideale’ lay-out zo nauwkeurig mogelijk te reproduceren. We plaatsen elke foto handmatig en maken geen gebruik van automatische opvulfuncties; we laten ons daarbij leiden door de beschikbare standaard pagina-indelingen die we af en toe verder aanpassen.
 

Mag het iets meer zijn?

Het kan leuk zijn om op de cover eens een extraatje te voorzien. CEWE en Kruidvat promoten de mogelijkheid om teksten, kaders en andere designelementen op de kaft te voorzien van een speciale goud-, zilver- of lak-opdruk. Ook bij Pixum kan dit, al vinden we daarover geen vermelding terug op de website maar enkel in de opmaaksoftware. De foto op de kaft wordt dan bovendien op mat i.p.v. glanzend papier uitgevoerd. Wij proberen de transparante reliëf-opdruk uit, die bijzonder fraai staat op een donkere achtergrond.

 
Bij profotonet ontdekken we een zeer uitgebreid assortiment aan luxe coveropties: een fotokaft gedrukt op linnen, of een geheel linnen of lederen kaft – dan wel zonder foto – optioneel voorzien van een lasertekst of van embossing (ook wel pregen of blinddruk genoemd) met of zonder kleurfolie. Ook smartphoto biedt een harde leren of linnen kaft als optie, weliswaar zonder enige opdruk. Daarnaast voorzien verschillende aanbieders een luxe opberg- of geschenkdoos om ons kostbaar fotoalbum vellig op te bergen.
 

Onze beoordelingscriteria

We bestellen uiteindelijk in totaal achttien fotoalbums bij zeven verschillende aanbieders. Alles samen goed voor een stapel van 19 cm hoog en 14 kg zwaar, met een marktwaarde van zowat twaalfhonderd euro!
Onze aandacht gaat in de eerste plaats naar de beeldkwaliteit. We verwachten dat onze foto’s afgedrukt worden zoals we bij de nabewerking hebben vastgelegd, met correcte helderheid en contrast, getrouwe kleurweergave en voldoende detail (zonder extra aanscherping!). Daarvoor is het belangrijk dat we elke vorm van automatische beeldcorrectie – globaal of per individuele foto – kunnen uitschakelen. We kijken verder naar de kwaliteit van de binding en naar de afwerking van de kaft, die liefst vrij blijft van merklogo’s.
Daarnaast gaan we na hoe vlot, flexibel en precies we kunnen werken met de merkeigen opmaaksoftware. De beeldverhouding van een bewerkte foto is soms anders dan die van het voorgestelde fotoveld in een standaardindeling: we moeten dan ofwel dat beeldveld aanpassen aan de foto, ofwel de foto schalen en/of bijsnijden. Vooral als er meerdere foto’s op één pagina komen wordt dit wel eens omslachtig. We kijken verder hoe makkelijk het is om foto’s exact te (ver)plaatsen, en uit te lijnen t.o.v. de bladspiegel of andere aanwezige elementen. De mogelijkheid om aangepaste pagina-indelingen te bewaren voor later hergebruik stellen we erg op prijs.
Bij een portfolioboek speelt tekst een ondergeschikte rol, hoogstens komen er korte bijschriften bij een foto. Op de omslag willen we wel een leuke titel plaatsen. Op één na werken de geteste opmaakprogramma’s met alle lettertypes die op onze computer geïnstalleerd zijn. Wat verdere tekstmanipulatie betreft (schaduw, gekleurde rand, transparantie, regelafstand…) vinden we nog onderlinge verschillen.
Verder willen we af en toe een pagina van een gekleurde achtergrond voorzien. Alle pakketten voorzien in deze mogelijkheid. Kunnen we daarbij ook elke gewenste kleur vrij instellen, of beter nog: kunnen we een geschikte kleur uit de foto zelf oppikken? En biedt het pakket een voldoende keuze aan discrete en dus goed bruikbare achtergrondtexturen?
Ten slotte hebben we oog voor de duidelijkheid, volledigheid en correctheid van de website van de aanbieder, en kijken we of er helpfuncties en instructievideo’s zijn om ons opmaakwerk te ondersteunen. De kostprijs van het fotoboek bij zowel 25 als 50 pagina’s (inclusief verzending naar een thuisadres in België, geldig in augustus 2018), de beschikbare opties en de levertijd vervolledigen onze criteria.
 

Conclusie

Alle deelnemende aanbieders hebben ons zeer aanvaardbare fotoalbums bezorgd. De uiteindelijke voorkeur hangt af van hoe sterk elk van de beoordelingscriteria voor de potentiële koper doorweegt. Beschouw onze beoordeling dus als een richtlijn, en breid die evenmin uit naar andere fotoproducten!
Wie geen enkele toegeving wil qua beeldkwaliteit en afwerking en even hoge eisen stelt aan de opmaaksoftware, komt vanzelf terecht bij profotonet. De hogere prijs van dit topproduct moet je er dan wel bijnemen.
Het trio CEWE/Pixum/Kruidvat levert naar onze mening het beste evenwicht tussen kwaliteit en kostprijs. Een verdere keuze kan onder meer afhangen van de beschikbaarheid van een specifieke uitvoering, de voorkeur voor thuislevering of afhaling, of een promotieactie.
Fuji Print levert een veelbelovend en kwaliteitsvol alternatief, aan een scherpe prijs, en kan nog aantrekkelijker worden met betere opmaakfuncties en klantinformatie. Ook HEMA biedt een prima product, al zal de automatische fotocorrectie veeleisende fotografen ontgoochelen. Bij smartphoto ten slotte krijgen we een iets mindere beeldkwaliteit maar wel tegen een bodemprijs.
 

Lees verder onze gedetailleerde beoordelingen:

• CEWE – Fotoboek XL
• Pixum – Fotoboek XL
• Kruidvat – Fotoboek XL
• Fuji Print – Briljant Fotoboek
• HEMA – Vierkant Fotoboek Fotopapier
• profotonet – Fotoalbum 30×30 fotocover
• smartphoto – Fotoboek XL vierkant harde fotokaft

Dit artikel is eerder verschenen in Shoot 65.