Wat is low key fotografie?

Bij low key fotografie bepalen donkere tonen het beeld. Net als bij high key fotografie bepalen deze tonen heel sterk het gevoel en sfeer. Waar men high key-beeld als zacht ervaart, is het bij low key juist het tegenovergestelde. Dit geeft de kijker een meer dramatisch en duister gevoel. Ook ben je voor de uitwerking van low key gebaat bij contrast. Een groot verschil tussen licht en donker is belangrijk. Het is perfect als grote delen van het beeld zich in de schaduw bevinden.

In principe kan je ieder onderwerp voor een low key-beeld gebruiken. Met het juiste lichtgebruik bepaal je wat je wilt laten zien en wat verborgen blijft in het donker. Zoals gezegd is het gevoel bij low key juist duister, eng, donker en spannend. Als je een onderwerp hebt dat dit gevoel al oproept, dan is de combinatie met een low key een gouden combinatie. Denk aan wolven of de imposante Europese bizon.

Belichten voor low key fotografie

Ook bij low key fotografie kan je niet op de automatische belichting van de camera vertrouwen. Bij een lichtsituatie waarbij het hoofdonderwerp door een straaltje licht wordt beschenen en de omgeving donker is, zal de camera zo gaan belichten dat het beeld lichter uit valt. Ook weer gebaseerd om een gemiddelde grijstint, en in dit geval niet op zwart. Afhankelijk van hoe groot het onderwerp in beeld staat en dus ook hoeveel procent van de omgeving donker is, zal de belichting verkeerd uitvallen. In ergste geval raakt het hoofdonderwerp volledig overbelicht, zeker als dat al licht van zichzelf is. Zelfs met nabewerking kan je het dan niet meer redden, omdat er in de hoge lichten geen pixels meer aanwezig zijn.

Globaal genomen kun je stellen dat met een onderbelichting van -2 EV je al aardig in de richting komt van een low key-beeld met een goed belicht hoofdonderwerp. Je kan het nog preciezer doen en de spotlichtmeting van de camera gebruiken. De meeste cameramodellen hebben deze lichtmeetmethode, waarbij een klein deel (meestal 2 procent) van het totale beeld wordt gemeten. Vaak is dit ook gekoppeld aan de AF-sensor. Als je deze richt op het hoofdonderwerp (dat door het spotlicht zoals een zon of lamp wordt beschenen), dan wordt de belichting op dit punt afgestemd. Met een correct belichte opname als resultaat. Deze werkwijze werkt bij divers gekleurde onderwerpen, maar niet bij volledig zwarte of witte hoofdonderwerpen. Houd het histogram in de gaten, want dat moet helemaal links uitkomen.

Hoe maak je een low key foto?

Er zijn verschillende mogelijkheden om low key-beeld te maken. Je kan zonlicht gebruiken als dit heel gericht op het hoofdonderwerp valt, maar niet op de achtergrond. Het standpunt waarin je het onderwerp dan fotografeert is bepalend. Kies een achtergrond waar het zonlicht niet op valt. Ook tegenlicht werkt prima bij low key, vooral als de lichtbron bijna op dezelfde hoogte als of iets boven het onderwerp staat. In het geval van de zon betekent dat vlak na zonsopkomst en vlak voor zonsondergang. Het zonlicht omrandt het onderwerp dan prachtig in warmer licht. Afhankelijk van de correctie blijft een minimalistisch beeld over, waarbij je alleen nog de contouren ziet in een volledig zwarte omgeving.

Pas om dit effect te bereiken een behoorlijke correctie toe, -4 EV tot – 5 EV. De sluitertijd zal dan flink omhoog gaan naar snellere tijden en dat is fijn als je uit de hand fotografeert met een teleobjectief. Het kan nodig zijn om de ISO te verlagen als het voorbij de snelste sluitertijd gaat.

Een andere mogelijkheid is om een kunstlichtbron als een flitser of een sterke lamp te gebruiken. Daarmee zet je het onderwerp in het licht. Of gebruik een tegenlichtbron. Om het licht te bundelen zodat de omgeving geen licht vangt, kun je specifiek daarvoor gemaakte accessoires gebruiken. Zowel voor het lampje van Lume Cube als voor flitsers is hiervoor de snoot gemaakt. Deze is conisch vormgegeven en maakt de lichtbundel smaller. Daardoor kun je het licht veel gerichter sturen.

Bij macro-onderwerpen heb je nog een troef achter de hand, en wel het zwarte karton. Hiermee kun je een donkere achtergrond creëren. Laat de lamp of flitser als tegenlichtbron net langs de zijkant het onderwerp verlichten. Bij gebrek aan een zwart karton heb ik zelfs weleens de zwarte rugpand van mijn rugtas of zwarte jas gebruikt.

Beeldbewerking

Het aanwezig lichtcontrast tussen het zon beschenen onderwerp en de donkere delen van het beeld bepalen sterk of je thuis in een beeldbewerking programma nog aan de slag moet. Ben je niet tevreden met het eindresultaat, dan is het een kwestie van de schuiven van de curven te veranderen om het contrast op te voeren. Vaak betekent dit dat je de donkere delen nog donkerder maakt.

Wil je wat selectiever werken dan zijn de doordrukken-en-tegenhoud-tools en radiaalfilters de oplossing. De zon beschenen partij kun je hiermee ophalen, terwijl je de donkere delen selectief nog donkerder kunt maken. Het is een kwestie een beetje spelen met het beeld tot je het gewenste beeld bereikt.

Je leest het: low key fotografie (en high key fotografie) is voor mij een synoniem voor creatieve vrijheid. Het is heerlijk om zo met beeld te kunnen spelen! Probeer die vrijheid vooral ook eens.