Hoe elimineer je parallax?

Voor perfecte panoramafoto's moet je de camera en de panokop zo afstellen dat je parallaxfouten vermijdt.

De techniek om dat te doen klinkt ingewikkeld, maar het valt in de praktijk best mee. Het afstellen vergt wat tijd, maar het is tijd die rendeert. Je hoeft het bovendien maar één keer voor elke combinatie van camera en lens te doen.

De opstelling
Elke panokop is een beetje anders, maar de opstelling is ongeveer hetzelfde. Plaats de camera zo op de panokop dat het toestel ongeveer in het midden van elke van de drie assen staat.

De eerste instelling die we aanpassen is de links-rechtspositie van de camera ten opzichte van de horizontale rotatie-as. Zeg maar het exacte centrum van de schroef van de statiefkop.

Je vindt de juiste positie het gemakkelijkst door de camera op de panokop te plaatsen zoals je op bijhorende foto ziet. Ga na of alles waterpas staat en richt de camera recht naar beneden. Gebruik de zoeker om de positie van de camera tegenover de centrummarkering van de panokop of de schroef van je statief te controleren.

Als je denkt dat de camera goed staat, maak je een foto. Bekijk die op een computer en ga na of het exacte middelpunt van de panokop exact in het midden van de foto staat. Is dat niet het geval, verplaats de camera dan naar links of rechts en controleer de positie opnieuw.

Voor-achter
De tweede stap is de voor-achterpositie. Deze is wat lastiger. Het is de enige die je moet aanpassen als je een andere lens met dezelfde body gebruikt. Plaats het statief en de panokop dichtbij een verticaal voorwerp zoals een deurstijl, een lantaarnpaal of – zoals in de voorbeeldfotoreeks – een stuk tuinrastering.

Zorg ervoor dat je op de achtergrond een referentievoorwerp ziet zoals een boom of een tuinstoel of zelfs een gebouw. Schuif de camera naar voren totdat de achterkant van de lens net boven het draaipunt van het statief staat. Noteer de camerapositie op de voor-achterschaal. Als je een zoomlens gebruikt, noteer dan welke brandpuntsafstand je gebruikt en laat deze ongewijzigd.

De camera en de panokop moeten exact gekalibreerd zijn. Het middelpunt van de lens moet zich precies boven het punt waarrond de panokop draait bevinden.

Bij de kalibratie bepaal je de positie van de intredepupil. Dit is het punt waarrond de camera en lens moeten roteren om parallaxproblemen te vermijden.

Een rasterhek is handig om de panokop te kalibreren. Plaats het hek dicht bij de camera als voorgrondonderwerp, en plaats een referentievoorwerp in de achtergrond.

 

Controleer de parallaxfouten op het lcd-scherm terwijl je de positie van de camera op de as voor-achter aanpast.

Twee testopnamen maken

Draai de panokop naar links zodat de voorwerpen op de voorgrond en achtergrond net in de rechterhelft van de opname staan, en maak een foto. Draai de panokop nu naar rechts, zodat de voorwerpen op de voorgrond en achtergrond net in de linkerhelft van de opname staan, en maak weer een foto.

Vergelijk nu beide foto's op het camerascherm. Let op het voorste voorwerp en zijn positie tegenover het achterste voorwerp. Het verschil in schijnbare positie is de parallaxfout.

Schuif de camera op de panokop nu helemaal naar achteren, en maak weer twee opnames zoals hierboven beschreven. Noteer weer de camerapositie. Op deze twee beelden zal er weer een parallaxfout te zien zijn, maar met andere voorgrond- en achtergrondposities.

Het komt er nu op aan de camera naar voren te schuiven tot het positieverschil op beide fotoduo's net omgekeerd is. Dan weet je dat de 'intredepupil' van de lens net tussen de voorste en achterste positie van de camera ligt.

Schuif de camera naar die plek en maak opnieuw twee testfoto's. Op deze zou je geen verschil in schijnbare positie meer mogen zien. Is dat nog wel zo, schuif de camera dan weer een beetje naar voren of achteren en maak opnieuw twee testfoto's, en herhaal dit tot je helemaal geen parallax meer ziet.

Je controleert de laatste opnames het best op een computerscherm; het schermpje van je camera is te klein om dit nauwkeurig te doen.

Panorama maken
De laatste stap is nagaan hoeveel foto's je nodig hebt voor een horizontaal panorama van 360 graden. Hou daarbij rekening dat je ongeveer 20% overlap nodig hebt tussen elke foto. Hoeveel opnames er nodig zijn, hangt van je lens af.

Noteer de exacte positie van de camera op de panokop, zodat je deze procedure niet meer hoeft te herhalen! Zelf houd ik een spreadsheet bij met de instelgegevens voor alle body's en lenzen die ik gebruik voor panorama's. Een printje daarvan zit altijd in mijn cameratas, zodat ik de juiste instellingen meteen bij de hand heb.

Multirijpanorama's
Als je panorama's wil maken die uit meer dan één horizontale rij beelden bestaan, dan moet je nog een extra stap uitvoeren. Dat is de op-neer positie op de pano-kop.

Voor gewone panorama's zonder verticale overlapping lieten we de camera gewoon op ooghoogte staan. Voor multirijpanorama's moeten we ervoor zorgen dat de intredepupil op elke as gecentreerd is. Dezelfde procedure die we gebruikten voor de kalibratie op de voor-achter-as passen we nu toe op de op-neer-as. Daarom is ons raster zo handig; je kunt het zowel voor links-rechts- als op-neer-kalibratie gebruiken.

[extern_gallery urls=”http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/15/129650_webpanoheadsetup01.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/15/129650_webpanoheadsetup02.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/15/129650_webpanoheadsetup03.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/15/129650_webpanoheadsetup04.jpg” caption=”De camera en de pano-kop moeten exact gekalibreerd zijn. Het middelpunt van de lens moet zich precies boven het punt waarrond de panokop draait bevinden.||Bij de kalibratie bepaal je de positie van de intredepupil. Dit is het punt waarrond de camera en lens moeten roteren om parallaxproblemen te vermijden.||Een rasterhek is handig om de panokop te kalibreren. Plaats het hek dicht bij de camera als voorgrondonderwerp, en plaats een referentievoorwerp in de achtergrond.||Controleer de parallaxfouten op het lcd-scherm terwijl je de positie van de camera op de as voor-achter aanpast.”]