De Farne Islands zijn een paradijs voor vogelfotografen. Papegaaiduikers, sternen,.. Je komt ze allemaal tegen tijdens een boottocht vanuit Seahouses.
De Farne Islands zijn een eldorado voor elke vogelfotograaf. Je vindt er enorme broedkolonies van tienduizenden vogels. Soorten als de alk, de drieteenmeeuw en de clowneske papegaaiduiker zijn op korte afstand (soms maar enkele meters!) te observeren en te fotograferen.
Aan de oostkust van Noord-Engeland bevindt zich een van de mooiste wildlifebestemmingen in Europa: de Farne Islands. Op een afstand van twee tot zeven kilometer uit de kust van de Engelse county Northumberland liggen 28 eilanden, waarvan ongeveer de helft alleen zichtbaar zijn bij laag tij. Ze hebben prachtige namen als Elbow, Nameless, Fang en Blue Caps en vormen een uniek zeevogelgebied. De Farne Islands zijn internationaal erkend als een van de belangrijkste broedplaatsen voor zeevogels in Noord-Europa. Ben je een fervent vogelfotograaf, dan moet je deze eilandengroep dus zeker eens bezoeken.
Het plaatsje Seahouses is de plek van waaruit de boottrips naar de Farne Islands geboekt kunnen worden. Dit kan bij een van de twee rederijen in de haven van Seahouses. Met een klein bootje, waar ongeveer veertig mensen in passen, kun je vandaaruit een fraaie tocht langs de eilanden maken. Het is een echt avontuur en een ongelooflijke ervaring om langs de rotsen op te varen en al die prachtige zeevogels waar te nemen. Tijdens zo’n tocht voorzien gidsen je van nuttige en interessante informatie over de geschiedenis van de eilanden en zijn bewoners.
Nog mooier wordt het als je aan land gaat. Dit gebeurt tijdens een trip op twee eilanden: de Inner Farne en Staple Island. Houd er rekening mee dat je bij een bezoek aan beide eilanden ook een kleine toegangsprijs betaalt aan medewerkers van het National Trust, de organisatie die onder meer toezicht houdt op de bezoekers. Het welzijn van de vogels heeft natuurlijk prioriteit, dus volg te allen tijde de adviezen van de medewerkers van het National Trust op. De beste tijd om de eilanden te bezoeken is van mei tot augustus. Dat is de periode dat de jongen van de verschillende vogelsoorten geboren zijn. Dan is er veel activiteit en zie je ouders met vis regelmatig aanvliegen.
Op de eilanden worden de looproutes aangegeven met een blauw touw. Let er bij regenachtig weer op dat de rotsen glibberig worden; je moet dan echt wat rustiger en voorzichtig lopen om een valpartij te voorkomen. Ook moet je er rekening mee houden dat vaarten bij zeer slecht weer niet doorgaan – zelfs in de zomer komt dat weleens voor. Mocht de boot een dag niet varen, dan zijn er aan het strand bij Seahouses nog altijd leuke onderwerpen te fotograferen. Je hoeft je dan zeker niet te vervelen. Een fotogeniek onderwerp is bijvoorbeeld de eidereend, waarvan het mannetje een prachtig verenkleed heeft. Ze laten zich rondom de haven bijzonder goed van dichtbij observeren.
Wellicht ga ik je nu de beste tip van het artikel geven. Op Inner Farne broeden namelijk de Noordse sterns. Zodra je van de boot stapt, kom je ze meteen tegen. Het zijn prachtige wit-grijze vogels met een zwarte kop, rode snavel en pootjes. Ze nestelen onder andere naast en soms op zelfs op het looppad. En ze verdedigen hun nesten met verve tegen nietsvermoedende toeristen. Als ware kamikazepiloten storten ze zich dan met hun scherpe snavel op de hoofden van toeristen. Tot bloedens toe … bij de toeristen! Bescherming is dus vereist. Eenmaal voorbij de nesten van de sterns wordt het wat rustiger, althans wat betreft ongewenste vogels die het op je hoofd voorzien hebben. Verderop het plateau van het eiland bevinden zich namelijk onder andere de papegaaiduikers en kuifaalscholvers.
De papegaaiduikers broeden in holen in het vlakke grasland en de kuifaalscholvers hebben hun nesten op de rotsen langs de klifwanden. Vanaf mei vliegen de papegaaiduikers af en aan met hun snavel vol met visjes. Als kleine bommetjes laten ze zich vlakbij hun hol uit de lucht vallen en proberen zo snel mogelijk in hun hol te verdwijnen. Kapers zijn namelijk op hun buit uit: kokmeeuwen proberen bij de papegaaiduikers hun vangst, de visjes, te ontfutselen en daarbij gaat het er bepaald niet zachtzinnig aan toe.
Het is prachtig om al die broedkolonies van zeevogels op korte afstand te bewonderen. Een kakofonie aan geluiden overstelpt de pratende toeristen. De vogels lijken zich niks aan te trekken van de menselijke bezoekers. Allerlei gedrag kun je dan bewonderen: balts, begroetingen, paring, het voeren van de jongen. De tijd vliegt voorbij tijdens zo’n bezoek en helaas moet je ook de klok in de gaten houden om op tijd weer terug te zijn bij de boot.
Aan de rand van de rots op Staple island loopt een touw: om de rust voor de broedende vogels te waarborgen en als duidelijke markering voor de veiligheid van de toeristen. Op dit eiland verblijft onder meer de kuifaalscholver, die iets kleiner is dan ‘onze’ aalscholver. Hij heeft een dunnere snavel en mist de naakte washuid tussen het oog en de snavel. Je vindt deze soort vooral aan de kusten en slechts zelden in het binnenland. In tegenstelling tot de noordse sterns die naar de hoofden van toeristen duiken, trekken vogels zoals de papegaaiduiker en de kuifaalscholver zich ogenschijnlijk niks aan van de menselijke bezoekers. Dat geeft je als fotograaf veel mogelijkheden om gevarieerd beeld te maken: de dieren gaan gewoon hun gang en laten zich tot zeer dicht benaderen – zelfs met het groothoekobjectief.
Tijdens mijn bezoek viel mij één kuifaalscholver meteen op. Hij stond er als een standbeeld bij, met op de achtergrond de rots met zeekoeten en drieteenmeeuwen. Een prachtige gelegenheid om de kuifaalscholver in zijn biotoop met een groothoekobjectief te fotograferen. De kuifaalscholver heeft een donker verenkleed en om hierin meer kleur en detaillering te krijgen heb ik de ingebouwde flitser gebruikt als invulflits. De flitser heb ik hiervoor ingesteld op -2EV, zodat het flitslicht niet te nadrukkelijk aanwezig is. Het gebruikte diafragma van f/16 zorgde voor voldoende scherptediepte om ook de achtergrond duidelijk in het beeld te laten meespelen. Omdat ik de camera iets voorbij de kabel moest houden – om deze niet in beeld te krijgen – kon ik niet meer door de zoeker kijken. Daarom heb ik de Live View op de camera gebruikt om zo het beeld te kunnen kadreren.
Als fotograaf hebben we de neiging om bij het fotograferen van dieren te kiezen voor het afbeelden van een individu. Het voordeel daarbij is dat de aandacht primair uitgaat naar het hoofdonderwerp: het dier. De omgeving kan dan minder invloed op het beeld uitoefenen, storende elementen worden dan buiten beeld gehouden. Maar dieren die in groepen leven, bieden ook mogelijkheden om het beeld interessant te maken. Denk bijvoorbeeld aan de interactie tussen de dieren. Ook kun je als fotograaf gaan spelen met scherp en onscherp. Bijvoorbeeld een dier op achtergrond scherp en een dier op de voorgrond onscherp, of andersom. Door het repeterend effect wordt het beeld sterker en zal het meer aanspreken. Meestal werkt dit het beste als de dieren op een niet al te grote afstand achter elkaar staan, waardoor de onscherpe vogel wel herkenbaar wordt weergegeven. Natuurlijk heb je daar als fotograaf geen invloed op en is het rustig wachten totdat de dieren op de juiste plekken in het beeld staan.
Elk weer is fotografieweer, zeg ik altijd, en op een bewolkte dag tijdens mijn trip naar Farne Islands ontstond de mogelijkheid voor high-keybeeld. De bewolkte lucht kan dan prima als neutrale achtergrond dienen. Belicht je echter op de automaatstand van de camera, dan wordt deze grijs in beeld weergegeven. Dat willen we niet: juist bij high key beeld mag het beeld fris wit zijn. Door de belichting aan te passen met gemiddeld +2 EV wordt die grijzige lucht lekker helder wit.
Het beste werkt het om gewoon rustig op de rots te gaan zitten, te genieten van alle vogels om je heen en te wachten totdat de houding van een paar vogels naar wens is. De camera op statief laten staan, met de lens op de vogels gericht is dan het meest relaxt fotograferen. Zodra zich een fotogeniek moment voordoet, kun je met die opstelling meteen reageren. Probeer wel altijd op het oog van de vogel scherp te stellen, want dat is het deel dat normaliter scherp moet zijn. Vooral als de vogel naar je kijkt, loop je meer het risico dat de AF-sensor zich op de snavel richt, wat het beeld niet ten goede komt. De meeste camera’s zijn tegenwoordig uitgerust met een overvloed aan AF-focuspunten. Bij het fotograferen van vliegende vogels is het zeker handig om meerdere focuspunten te gebruiken, maar bij portretten van vogels kies ik altijd voor één punt. Daarmee kan ik nauwkeurig op het oog mikken, zodat de scherpte en de aandacht op het goede punt komt te liggen.
Vogelfotografie vraagt om lange lenzen. En lange lenzen vragen om statieven. Maar niet altijd. Ik fotografeer graag laag boven de grond en op ooghoogte van mijn onderwerpen, omdat ik dan de gewenste onscherpte in de voor- en achtergrond krijg en zo het beeld een stuk rustiger wordt. Bij mijn Leofoto-statief kan ik de poten horizontaal plaatsen, waardoor ik een laag standpunt heb. Maar het kost tijd om daarna – voor een andere compositie – met de camera iets omhoog te gaan door de hoek van de statiefpoten te verzetten. Die tijd geeft je onderwerp je niet altijd; soms moet je zeer snel van positie en hoogte kunnen veranderen. Toen ik bij een plek zat waar de papegaaiduikers broeden, te midden van groene vegetatie, vond ik het toch handiger om zonder statief te werken. Dan zat weer een papegaaiduiker links van me, dan weer rechts, en vaak maar heel even. Op een gegeven moment zat een vogel kortstondig fotogeniek op een rotsrichel en voor hem was frisgroene vegetatie aanwezig. Vlug, voordat de vogel er weer vandoor zou gaan, heb ik de camera van het statief gehaald. Ik heb de ISO iets verhoogd om een snellere tijd te kunnen instellen – om uit de hand te kunnen fotograferen – en de VR-functie van mijn objectief op ‘on’ gezet. Toen heb ik de hoekzoeker op het oculair geplaatst en vervolgens ben ik door m’n knieën gegaan. Daarna heb ik snel gezocht naar de juiste hoogte, waarbij de vogel net boven een onscherpe rand van de vegetatie uit zou komen: een vage voorgrond geeft rust aan het beeld en maakt het een stuk prettiger om naar te kijken. Steunend op mijn ellebogen en dankzij de VR-functie van mijn objectief lukte het mij om een aantal scherpe beelden te maken. Niet lang na de foto vond de papegaaiduiker het welletjes en koos weer het luchtruim.
Bij een bezoek aan de Farne Islands kun je typisch Engelse weersomstandigheden verwachten. Dat betekent dat het kan regenen, soms dagenlang. Behalve dat je dan voorzichtiger over de natte rotsen moet lopen, hoeft dat voor de fotografie van de vogels geen enkel probleem te zijn. Die regenval kan zelfs aan de zeggingskracht van het beeld toevoegen. Denk maar eens aan mooie strepen van regenval en vogels met hun verenkleed vol met druppels. Prachtig! Uiteraard moet je je op dat soort omstandigheden kleden met goede waterdichte kleding. Die moet bovendien warm zitten: je koelt immers snel af omdat je niet zoveel beweegt.
Ook de apparatuur moet goed tegen de regen worden beschermd. Hiervoor zijn allerlei regenhoezen van verschillende merken te koop. Het voordeligst zijn de plastic hoezen en die functioneren prima. Als ze transparant zijn, kun je zelfs je apparatuur zien – handig om bepaalde knopjes te bedienen. Een nadeel is dat ze niet lang meegaan, ze scheuren relatief snel. Degelijke regenhoezen met een langere levensduur zijn van stof gemaakt met aan de binnenkant een waterdichte laag. Deze gaan bij normaal gebruik vele jaren mee. Sommige hoezen hebben ook aan de rechterzijde – soms ook de linkerzijde – een opening waarin je je hand kan steken om zodoende de camera beter te kunnen bedienen zonder dat deze nat wordt. De regenhoezen werken het fijnst bij vaste brandpuntobjectieven.
Bij zoomobjectieven verandert de lengte en daarbij draait de zoomring ook nog rond. Dat is onhandig met een regenhoes die vastzit aan de lens. Het is ook raadzaam om op regenachtige dagen een doek mee te nemen, waarmee je het water, dat ondanks de regenhoes de apparatuur heeft weet te bereiken, van het objectief en de camera kan vegen. Houd bij harde wind en regen ook de frontlens in de gaten. Hier komt vaak water op terecht, wat vervelende vlekken in beeld kan opleveren. Bovendien kan het doorlekken in het objectief en het zo beschadigen. Op termijn kan dat zelfs schimmel in het objectief veroorzaken.
Met al die vliegende vogels om je heen wil je natuurlijk ook vogels in vlucht fotograferen. Met de juiste camera-instellingen is dat helemaal niet moeilijk. Op deze locatie ben je niet afhankelijk van één vogel die even voorbij vliegt, maar zijn er legio kansen om te oefenen. Vooral in het begin zal dat oefenen om de vogel in beeld te houden even tijd kosten, maar weldra wordt je er steeds handiger in. De camera zet je op diafragmavoorkeur (A of AV, afhankelijk van het merk), en je houdt dan de sluitertijd in de gaten. Bij het fotograferen van vliegende vogels is een sluitertijd tussen de 1/750 en 1/2000 seconde noodzakelijk voor een scherp beeld. Een kleine, snelle papegaaiduiker op volle snelheid vraagt een kortere sluitertijd dan eentje die net voor de landing afremt. Merk je dat de tijd niet snel genoeg is, dan vergroot je het diafragma. Is de tijd dan nog niet voldoende, verhoog je de ISO. Veel moderne camera’s kunnen prima op ISO 800 of nog hoger worden ingesteld zonder dat er overmatig veel ruis optreedt. Mocht je toch te veel ruis in beeld hebben, dan is deze te minimaliseren in een fotobewerkingsprogramma. De camera dien je op de continu-AF stand, ook wel Servo AF, te zetten. Hiermee blijft de camera de vogel scherp in beeld houden als je de ontspanknop half indrukt. In plaats van één focuspunt is het beter om meerdere AF-punten te gebruiken zodat de kans minder groot is dat je naast de vogel richt en de AF doorschiet naar de achtergrond.
De noordse stern komt zowel voor in het gehele Arctische en Antarctische gebied. In de lage landen is hij een zeldzame broedvogel, maar op de Farne Islands komt hij in groten getale voor. Beroemd is zijn vermogen om lange afstanden te vliegen. Ooit werd een noordse stern die op de Farne Islands was geringd, in Melbourne in Australië weer gespot. Hij bleek in amper drie maanden meer dan 22.000 kilometer te hebben gevlogen! Op de Inner Farne, het grootste eiland van de Farne Islands, broedt de noordse stern zelfs vlak naast het pad. Bij dit pad worden de bezoekers dan ook continu belaagd door de noordse sterns die hier hun nest verdedigen. Dit gaat gepaard met duikvluchten waarbij ze op je hoofd pikken. Een hoofddeksel is, zoals ik eerder al schreef, absoluut een must om je hoofd te beschermen. Opmerkelijk is dat de noordse sterns profiteren van de bezoeken van de toeristen.
Uit onderzoek bleek dat de broedresultaten van de sterns die langs de paden broeden bijna 100 procent is. Blijkbaar blijven daar de meeuwen weg vanwege de aanwezigheid van mensen. De eieren en kuikens zijn vlak naast de paden veiliger voor deze rovers.
Omdat de sterns dicht boven mijn hoofd vlogen, kreeg ik het idee om tijdens een aanval er een met mijn groothoek te fotograferen. Door de continu-AF-stand te gebruiken bleef de vogel scherp in beeld terwijl deze boven mijn hoofd op mij af dook. De ingebouwde flitser heb ik gebruikt om nog wat scherptediepte in de vogel te krijgen en de langzame sluitertijd zorgde voor de beweging in de vleugels. Daardoor werd het beeld dynamischer. Daarnaast zorgt het extra flitslicht voor opheldering van de donkere schaduwen onder de vleugels en het lichaam van de stern. Na een aantal foto’s van de duikvluchten van de stern naar mijn hoofd werd het zoekerbeeld plotsklaps wit … de stern had zijn uitwerpselen precies op mijn lens en hoed laten vallen. Ook een voltreffer!
De eilanden zijn geopend van 1 april tot 30 september, maar de beste tijd om te bezoeken is van mei tot augustus.
Van Newcastle kan je met de auto in ongeveer anderhalf uur naar Seahouses rijden. Neem voor de autorit voldoende tijd en rijd niet gehaast, omdat je eraan zult moeten wennen dat het verkeer aan de andere kant van de weg rijdt.
Een bootreis naar Newcastle vanuit IJmuiden is de meest voor de hand liggende manier om de Farne Islands te bereiken. De overtocht duurt ongeveer vijftien uur. Het vertrek is vroeg in de avond, zodat je in de volgende ochtend in Newcastle aankomt. Op de boot kun je ook je eigen auto meenemen.
Seahouses is een toeristisch, maar leuk havendorpje en de plek van waaruit de boottrips naar de Farne Islands kunnen worden geboekt. In het dorp en haar omgeving zijn genoeg B&B’s en hotels voor overnachtingen te vinden. De lokale restaurants beperken zich vooral tot de bekende fish and chips. Weinig keuze, maar wel heerlijk verse vis.
In mei ligt de gemiddelde temperatuur rond de 14 graden Celsius, in augustus rond de 19 graden. Houd rekening met lagere gevoelstemperaturen, omdat het boven op de klifs aardig kan waaien. Ook valt er nog wel eens regen. Warme kleding en een regenjas zijn aan te bevelen, evenals wandelschoenen met een goed profiel vanwege de mogelijke gladde rotsen.
Voor Groot-Brittannië heb je een verloopstekker nodig; men gebruikt stopcontacten van het type G. Het is dus noodzakelijk om een wereldstekker of adapter mee te nemen.
Benieuwd naar nog meer beelden van Edwin Giesbers? Bezoek dan zeker zijn website of lees een van zijn andere artikelen voor Shoot. Zijn reportage over zijn safari naar Tanzania bijvoorbeeld doet je dromen van verre reizen en exotische dieren.
Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang elke woensdag en vrijdag het beste uit de fotografiewereld in je mailbox.
Krijg Shoot Magazine 6 keer per jaar (inclusief 2 extra dikke dubbelnummers) vol inspiratie, tips en fotoplezier rechtstreeks in je brievenbus.
Schrijf je in op onze nieuwsbrief
Ontvang elke woensdag en vrijdag het beste uit de fotografiewereld in je mailbox.
