Als fotograaf weet je dat je de scherpste foto's maakt met een statief. Dat geldt ook voor filmen, maar een statief beperkt natuurlijk je bewegingsvrijheid.
Als fotograaf weet je dat je de scherpste foto’s maakt met een statief. Dat geldt ook voor filmen, maar een statief beperkt natuurlijk je bewegingsvrijheid.
Wanneer je bewegende onderwerpen moet volgen en niet op voorhand weet waar je zult uitkomen, is uit de hand filmen de oplossing. Als je dan met je camera in de hand op stap gaat, krijg je onstabiele beelden.
Dat komt hoofdzakelijk doordat fototoestellen zeer licht zijn. Er is dus weinig energie nodig om ze aan het trillen te brengen. In theorie is een zware camera beter, want dan is er meer energie nodig om hem te laten trillen. Professionele camera’s van tv-zenders wegen vaak meer dan 8 kilo. Ze zijn zo ontworpen dat ze op je schouder rusten, zodat je ze toch comfortabel kan dragen.
Rigs
Met een reflex- of systeemcamera kan je een schouderrig gebruiken. Dat is een constructie die op je schouders rust; de voorzijde heeft één of twee handvatten.
Door de extra contactpunten van de rig met je lichaam en het gewicht van de rig zelf ga je automatisch stabieler filmen. Het is daarbij belangrijk dat het gewicht mooi verdeeld is met je schouder als kantelpunt.
Rigs vind je bij verschillende merken en in evenveel prijsklassen. Veel types bevatten twee handvatten. Dat is overgewaaid uit de filmindustrie, waar de camera’s nog zwaarder zijn. Maar in de filmindustrie loopt er een aparte operator naast de camera om de focus te bedienen. Die luxe heb jij waarschijnlijk niet, en je hebt dus één hand nodig als je de scherpstelling wilt veranderen. Je hebt dan nog maar één hand over om de rig te ondersteunen. Plaats daarom één van de handvatten zo dat de horizontale balans ook goed ligt.
Als je geen schouderrig gebruikt, kan je ook andere contactpunten gebruiken. Er bestaan diverse houders die je aan je camera kan schroeven. Maar ook de optische zoeker tegen je oog drukken kan al voor extra stabiliteit zorgen. Professioneler maar duurder zijn aparte stabilisatiesystemen zoals Steadicam.
Professionele rigs hebben twee handvatten.
Monopods
Een veelgebruikte manier om dynamisch maar toch stabiel te filmen is het gebruik van een monopod met een videokop. Het is goedkoop, compact en mobieler dan een tripod.
Een monopod geeft je nog altijd het gevoel dat het uit de hand gefilmd is, maar dan zonder de vervelende microvibraties die je beelden amateuristisch doen lijken. En met een monopod is het eenvoudig om met je camera kleine verplaatsingen te maken tijdens de opname en zo ook je scherptepunt te verleggen zonder aan je focusring te komen.
Heb je echt de stabielste beelden nodig, ga dan voor een statief. Een statief met een videokop levert vaste shots, en is onmisbaar voor mooi uitgevoerde pano’s of als je met lange telelenzen filmt.
Een monopod is een goed compromis tussen stabiliteit en beweegbaarheid.
Sliders en dolly’s
De laatste jaren heeft de slider, of minidolly, meer en meer aan populariteit gewonnen. Door je camera op een vloeiende manier heen en weer te laten schuiven creëer je dynamische beelden en een gevoel van perspectief.
Een minidolly is een verrijdbaar platform waarop je de camera plaatst. Het is de goedkoopste manier om je camera te laten bewegen. Een minidolly is handig om mee te nemen, bijvoorbeeld in je rugzak als je op reis bent. Het wordt ook wel eens een skater genoemd omdat het dezelfde soort type rubber wieltjes heeft als inlineskates.
Een minidolly laat je camera verrijden op één rechte lijn of, naargelang het model, ook een hoek te kiezen zodat je bochten kan maken.
Omdat de ondergrond bepaalt hoe stabiel je resultaat is, kan je met een minidolly niet overal terecht. Dan is een slider de oplossing. Hier breng je je ondergrond zelf mee. Er zijn sliders waarbij een plastic cilinder om een metalen staaf schuift of sliders met wieltjes die op een spoor rijden. De goedkopere modellen zonder wieltjes zijn een goed begin. Maar bij regelmatig gebruik gaat slijtage de continuïteit van de beweging beïnvloeden. Heeft je constructie rondom je camera een behoorlijk gewicht, kies dan zeker voor een slider op basis van wieltjes.
Met een slider kan je de camera zijdelings of voor- en achterwaarts laten bewegen.
Follow the focus
Alle hulpmiddelen die je rond je camera kan bouwen, dienen alleen om het comfort te vergroten. Naar mijn mening is een follow focus het belangrijkste. Dat is een hulpmiddel dat dient om de scherpstelring op de lens te bedienen.
Een kleine scherptediepte levert de mooiste beelden op, maar daarbij is het natuurlijk belangrijk dat de focus goed op je onderwerp blijft. Je moet de focus dus vlot kunnen bijsturen. De focusring op fotolenzen is daarvoor niet echt geschikt. Een kleine draai aan de focusring zorgt al voor een enorme verschuiving van het scherpstelpunt. Dat werkt lekker snel bij het maken van foto’s, maar minder nauwkeurig als je filmt.
Een follow focus heeft een ring die je verder moet doordraaien om de scherpte te verleggen, en dus kan je veel subtieler werken. Bovendien werkt een follow focus intuïtiever: je draait niet naar links of rechts om het scherpstelpunt te verleggen zoals bij een zoomring, maar naar voren of naar achteren.
Let er bij de aanschaf van een follow focus op dat er geen speling is bij het inzetten van de beweging, wat wel eens wil gebeuren bij de goedkopere modellen.
Bij een minimale focusverlegging van enkele centimeters is het soms beter om niet aan je lens te draaien, maar je camera te verplaatsen. Film je vanaf je schouder of monopod, beweeg dan mee met je onderwerp. Volg de lichaamstaal van de persoon die je filmt. Dat kan nauwkeuriger met je eigen lichaam dan met je lens.
Met een followfocussysteem bedien je de scherpstelling via een aparte draairing.
[extern_gallery urls=”http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/31/131822_webfilmslrpvw008.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/31/131822_webfilmslrpvw024.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/31/131822_webfilmslrpvw002.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/31/131822_webff002.jpg” caption=”Professionele rigs hebben twee handvatten.||Een monopod is een goed compromis tussen stabiliteit en beweegbaarheid.||Met een slider kan je de camera zijdelings of voor- en achterwaarts laten bewegen.||Met een followfocussysteem bedien je de scherpstelling via een aparte draairing.”]
Wil je beter leren fotograferen?
Neem dan een abonnement op Shoot Magazine (6x per jaar).
Shoot is hét fotografiemagazine voor en door enthousiaste fotografen. In Shoot vind je de beste tips en trucs, workshops en cursussen voor geslaagde foto’s, de knapste fotoplekjes in België, de helderste uitleg over fotografietechnieken, tests van nieuwe camera’s, lenzen en meer, plus foto’s van de beste Belgische fotografen.