Welke camera en lens gaan mee naar een concert?

Bij de meeste concerten en festivals is fotograferen verboden, tenzij je speciale toestemming krijgt. Heb je wel zo'n 'fotopas' die toegang geeft tot de frontstage weten te bemachtigen, welk materiaal neem je dan mee?

Maak eerst voor jezelf uit waarom je een concert fotografeert. Het maakt een groot verschil of je een fotoverslag, een foto bij een artikel of beelden voor je eigen portfolio maakt.

Bij een artikel over een concert moet je de essentie van dat optreden in één of maximaal twee beelden zien samen te vatten. Als de foto bedoeld is om een artikel over de frontman te vergezellen, dan zit niemand te wachten op een overzichtsfoto of een close-up van de uitbundige drummer.

Werk je volledig voor eigen rekening, dan heb je natuurlijk alle vrijheid om te fotograferen wat je wil. Probeer in zo’n geval zoveel mogelijk je eigen stijl te creëren.

Wees voorbereid
Maak jezelf vertrouwd met de stijl en de songs van de artiest die je gaat fotograferen, en met zijn of haar gedrag op een podium. Filmpjes op YouTube of concertfoto’s op internet geven een goed idee van wat je kan verwachten. Is er veel licht op de scène of houden ze het zuinig? Zit er beweging en motoriek in het optreden, of blijft het bij een opgetrokken wenkbrauw?

Verken ook de zaal als dat mogelijk blijkt, en ga na vanuit welke positie je zal moeten fotograferen. Is er een afgescheiden frontstage, of sta je tussen vurige fans? Op basis van die informatie kies je het materiaal waarmee je gaat werken en de manier waarop je de artiesten in beeld wil brengen.
 

Garland Jeffreys in Labadoux, Ingelmunster. (f/4, 1/60, ISO 1.600, 200 mm)

De camera

Het materiaal is niet echt een beperkende factor bij concertfotografie. Uiteraard zul je met een 50mm-lens niet ver komen als je achter in de zaal staat voor de Night of the Proms, en anderzijds laat je bij een bluesconcert in je stamkroeg de 300mm beter thuis.

Er bestaat een standaarduitrusting die je op bijna elk concert kan aantreffen: een professioneel toestel met een gestabiliseerd 70-200mm f/2,8-objectief. Daarmee heb je natuurlijk alle troeven in handen: een stevig toestel met een snelle en accurate autofocus, met hoge gevoeligheden (ISO 1.600 of meer), en een lichtsterke lens die voldoende flexibiliteit biedt en je helpt bij lange sluitertijden.

Maar afwijken van de standaard kan je creativiteit prikkelen. Overweeg eens om te werken met één lichtsterke lens met vaste brandpuntsafstand, bijvoorbeeld 50 mm.

Elke moderne digitale spiegelreflexcamera kan de hoge ISO’s aan die je nodig hebt voor fotograferen bij weinig licht. Ook de autofocus van de huidige toestellen is goed genoeg, en indien nodig kan je de scherpstelling voor eigen rekening nemen. Met andere woorden: elk recent toestel is goed genoeg om concerten te fotograferen.
 

Leela James op Gent Jazz Fest. (f/3,5, 1/100, ISO 1.250, 200 mm)

Lenskeuze

Bij de objectieven tellen vooral twee eigenschappen: de brandpuntsafstand en de lichtsterkte. Wat die laatste betreft, mag je ervan uitgaan dat je met een lichtsterkere lens makkelijker tot goede resultaten komt.

Met een lichtsterk objectief – een groot maximaal diafragma, f/2,8 of groter – kan je ook in slechte lichtcondities nog goed scherpstellen. Deze lenzen laten in vergelijking met minder lichtsterke varianten één tot twee stops meer licht binnen, zodat je snellere sluitertijden kan gebruiken of de gevoeligheid een tikje naar beneden kan halen. Daardoor worden foto’s nagenoeg ruisvrij, mocht je dat wensen.

Objectieven of camerabody’s met ingebouwde beeldstabilisatie laten je uit de hand fotograferen met een sluitertijd die twee tot drie stops lager ligt dan zonder beeldstabilisatie. Deze functie heeft echter nagenoeg geen invloed op de bewegingen van de gefotografeerde, waardoor het nut voor actieve concertfotografie beperkt is.

De afstand tot het podium of de artiesten bepaalt de brandpuntsafstand die je kiest. Sta je vlakbij en komen de artiesten tot vooraan op het podium, dan kom je met een 35mm al goed weg. Met een 85mm zal je mooie close-ups van de gezichten, handen of voeten kunnen nemen.

Sta je iets verder of is het podium dieper, dan dient een 50mm voor de overzichtsfoto’s en een 135mm voor de close-ups. Op grotere concerten komt een 85mm van pas en kan je tot 200mm gaan voor het isoleren van de artiesten. Dit zijn uiteraard maar richtlijnen en zeker geen gospel. 

Extra accessoires

Daarnaast zijn er nog een aantal nuttige accessoires. Een zonnekap beschermt je lens tegen stoten en tegen de flare van zijdelings invallende spots (tegen spots die frontaal naar je lens stralen is weinig te beginnen).

Bij statische, donkere concerten kan een monopod handig zijn als je geen gestabiliseerde lens hebt. Wil je vaak in portretstand fotograferen of het wisselen van batterijen vermijden, dan biedt een batterijgrip soelaas. De flitser laat je in je tas zitten, tenzij je duidelijk toestemming hebt om deze te gebruiken en er creatief mee wil omgaan.

Het autofocussysteem

Bij het fotograferen in donkere lichtomstandigheden heb je een betrouwbaar en gevoelig autofocussysteem nodig. Je moet weten hoe de autofocus van je camera reageert en wat de gevoeligste AF-punten zijn. Zo kan je in de moeilijkste gevallen toch nog net focussen met dat ene punt.

Het helpt als je scherpstelt op een duidelijke overgang tussen donker en licht, of een streepjespatroon op een hemd. In uiterste nood kan je natuurlijk steeds overschakelen op manuele focus. Daarom verkiezen we lenzen die een manuele focus override mogelijk maken.

Je kan ook de focus loskoppelen van de ontspanknop: op die manier kan je ook afdrukken als de camera geen focusbevestiging heeft, al is het bij sommige camera’s niet mogelijk om een foto te maken als het toestel niet heeft scherpgesteld.

Vermijd het gebruik van alle focuspunten. De camera zal gegarandeerd scherpstellen op de microfoon, waardoor het gezicht van de zanger erachter uit focus valt. Gebruik je alleen het centrale focuspunt, dan moet je meestal eerst scherpstellen, de focus vasthouden, herkadreren en dan pas afdrukken.

Bij statische optredens kan je op single autofocus vertrouwen. Bij meer actieve optredens kies je voor continu autofocus of focus-tracking, zodat het scherpstelpunt je onderwerp volgt.
 

LOSS in het Zuiderpershuis, Antwerpen. (f/1,8, 1/13, ISO 800, 85 mm)

Flitsen

Het gebruik van een flits op concerten is omstreden. Sommigen zweren het in alle omstandigheden af, andere drukken er hun eigen stempel mee op hun beelden.

Bepaalde muziekgenres lenen zich inderdaad voor het creatief gebruik van de flits, en het wordt vaak toegejuicht door de performers zelf. In andere omstandigheden is het compleet uit den boze en riskeer je uit de zaal te worden gezet.

Hou je dus aan de afspraken met de organisatie of artiest. Geen flits betekent geen flits. Denk er in dat geval ook aan om je AF-hulplicht uit te zetten, want dikwijls stoort dit even erg als de flits zelf.

Kijk ook uit voor reeksopnames van vijf-zes foto’s. Het kan je inderdaad helpen om net die ene pose vast te leggen die de expressie van de zanger ten volle weergeeft, en tijdens een luid optreden stoort het niet.

Maar met een klak-klak-klak salvo verpest je gegarandeerd de sfeer van een intiem concert. En de hoofdregel is altijd: fotografeer met respect voor alle aanwezigen – de artiest en het publiek op de eerste plaats, maar ook de managers, de organisators en de crew.

Dit is een ingekorte versie van het artikel Muzikale momenten dat verscheen in Shoot 4. Daarin lees je meer over het instellen van de witbalans, lichtmeten, scherpstellen bij weinig licht en de conventies van fotograferen bij concerten.

Lees ook ons artikel over hoe je toestemming krijgt om te fotograferen bij grote concerten.

[extern_gallery urls=”http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/26/131210_web01090513mg2851.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/26/131210_web02090419crw4610.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/26/131210_web03090716mg4728.jpg||http://cdn.minoc.com/zd_images/2013/26/131210_web04090501mg2235.jpg” caption=”Hot Club de Gand. (f/1,8, 1/40, ISO 1.600, 85 mm)||LOSS in het Zuiderpershuis, Antwerpen. (f/1,8, 1/13, ISO 800, 85 mm)||Leela James op Gent Jazz Fest. (f/3,5, 1/100, ISO 1.250, 200 mm)||Garland Jeffreys in Labadoux, Ingelmunster. (f/4, 1/60, ISO 1.600, 200 mm)”]