Ga je deze maand naar Photokina en wil je nog wel verder Duitsland in, neem dan een kijkje naar de Mona Lisa van de fotografie.

Ga je deze maand naar Photokina in Keulen en wil je nog wel verder Duitsland intrekken, ga dan kijken naar de oudste bestaande foto. Min of meer de Mona Lisa van de fotografie.

De opname die de Franse uitvinder Joseph Nicéphore Niépce in 1826 maakte op een met asfalt gecoate tinnen plaat staat te boek als de eerste blijvende foto die ooit werd gemaakt. View from the Window at Le Gras is sinds gisteren voor het eerst in vijftig jaar weer te zien in Europa. 

Tot 6 januari is de foto te bewonderen op de tentoonstelling De geboorte van de fotografie in het Reiss-Engelhorn-museum in Mannheim. Die tentoonstelling eert de honderdste geboortedag van verzamelaar/historicus Helmut Gernsheim, die de opname in 1952 na een lange zoektocht herontdekte.

Advertentie

Het beeld werd in 1961 voor het laatst in Europa tentoongesteld. Na 6 januari gaat het weer terug naar zijn eigenaar, de universiteit van Texas in Austin. Die de foto normaal nooit uitleent, ook omdat je deze alleen vanuit een bepaalde hoek kunt zien. In de juiste omstandigheden ontwaar je muren, een dak van een schuur en een perenboom aan de horizon.

Bitumen van Judea
Niépce maakte de opname – meteen een positief – vanuit zijn werkkamer in Bourgondië. Hij experimenteerde daar jarenlang met camera obscura en metalen platen, omdat hij kopieën wilde maken van gravures.

Hij boekte succes toen hij Syrisch asfalt ontdekte, een stof die na lange belichting verhardt en niet meer oplosbaar is. De vloeistof werd ‘bitumen van Judea’ genoemd.

Acht uur belicht
Waarschijnlijk maakte de Fransman al eerder een foto, maar View from the Window at Le Gras is het oudste bewijs. De belichting met het proces dat Niépce heliografie noemde (‘zontekening’), duurde mogelijk acht uur. Maar dit kan langer zijn geweest, wetenschappers zijn niet zeker over de precieze belichtingstijd.

En ook al afficheert het museum in Mannheim deze opname als oudste foto, ook hier is een beetje onenigheid over. Een andere opname van Niépce – van een zeventiende-eeuwse gravure waarop een paard en een stalknecht staan afgebeeld – is nog een jaartje ouder. Maar het is geen echte natuuropname zoals View from the Window at Le Gras dat wel is.

Uitgebreide informatie over de historische foto vind je op deze website van de universiteit van Texas.

Advertentie



Wil je beter leren fotograferen?

Neem dan een abonnement op Shoot Magazine (6x per jaar).

Shoot is hét fotografiemagazine voor en door enthousiaste fotografen. In Shoot vind je de beste tips en trucs, workshops en cursussen voor geslaagde foto’s, de knapste fotoplekjes in België, de helderste uitleg over fotografietechnieken, tests van nieuwe camera’s, lenzen en meer, plus foto’s van de beste Belgische fotografen.